Wim van Opbergen stond aan basis van stikstofcrisis: ‘Het moet nu écht anders’
VIDEOMet zijn jarenlange strijd lag Deurnenaar Wim van Opbergen, voorman van Werkgroep Behoud de Peel, aan de basis van de huidige stikstofcrisis. Nu hoopt hij dat er écht iets verandert.
Frank van den HeuvelLaatste update:16-09-19, 09:32
De overheid heeft het probleem jarenlang willens en wetens uit de hand laten lopen, gestimuleerd zelfs
Wim van Opbergen
Tientallen jaren deed Wim van Opbergen als voorman van Werkgroep Behoud de Peel (WBdP) zijn werk in de luwte. De vele rechtszaken tegen vergunningen leidden soms tot een stukje in de krant, vaak ook niet. In de Peel kennen ze hem, daarbuiten nauwelijks. Toch ligt in de duizenden juridische procedures van het Deurnese collectief de kiem voor de huidige natiebrede stikstofcrisis, die de vergunningverlening heeft platgelegd, grote bouwprojecten op zijn minst vertraagt en een van de grootste problemen vormt van het huidige kabinet.
Nu is Van Opbergen er de man niet naar om daarvan in de war te raken. Hij doet het voor de natuur, niet voor de aandacht. ,,Daar heeft het PAS-vonnis niets aan veranderd.” Ook Van Opbergen is verrast door de reikwijdte van de uitspraak van Raad van State, die in mei het Nederlandse stikstofprogramma door de versnipperaar haalde. ,,Dat ook de woningbouw nu op slot zit, had niemand verwacht. Dat is ook nooit de bedoeling geweest. De stikstofuitstoot van woningbouw is zo gering. Ja, ik vind dat wel vervelend, omdat het afleidt van de hoofdzaak.”
En dat is in de ogen van Werkgroep Behoud de Peel de impact van de veehouderij. Vrijdagmiddag schoof Van Opbergen aan bij de stikstofcommissie die onder leiding van oud-minister Remkes naarstig naar mogelijkheden zoekt uit de crisis. Eerder werden brieven gestuurd naar premier Rutte en de commissie, waarbij WBdP samen optrekt met Coöperatie Mobilisation for the Environment en Vereniging Leefmilieu. Die drie milieuverenigingen – WBdP als eerste - waren verantwoordelijk voor de bezwaren die het einde van de PAS-regeling inluidden, maar ‘dragen nu ook oplossingen aan’.
Werkgroep Behoud de Peel pleit voor het opdelen van het land in regio’s met om te beginnen een stop op het aantal dieren. Eigenlijk het beleid dat Brabant in juli 2017 heeft ingevoerd: een boerenbedrijf dat wil uitbreiden moet eerst elders een groter aantal meters stalruimte saneren. Van Opbergen: ,,Alle sectoren zullen een bijdrage moeten leveren, maar je begint bij de grootste bron; de veehouderij. Als echt werk wordt gemaakt van het verminderen van het aantal dieren, komt er heel snel ruimte voor bijvoorbeeld woningbouw.”
Halvering
Je kunt al snel grote stappen zetten door de dierrechten van de bedrijven die stoppen uit de markt te nemen
Regeringspartij D66 pleitte eerder deze week voor een halvering van de veestapel. Van Opbergen noemt dat ‘een goed streven’. ,,Dat lukt niet binnen drie à vier jaar, dat zal fasegewijs moeten. Maar je kunt al snel grote stappen zetten door de dierrechten van de bedrijven die stoppen uit de markt te nemen. Nu worden die vaak nog overgekocht door andere bedrijven, die daarmee weer kunnen groeien.”
De drie milieugroepen hebben in Den Haag aangegeven dat ze voorstander zijn van een noodwet. Mits die niet tot doel heeft om met foefjes en trucs de vergunningverlening weer op gang te brengen, maar echt inzet op een structurele afname van de stikstofuitstoot.
Een gegarandeerde afname, benadrukt Van Opbergen, door schade en schande wijs geworden. Al 38 jaar richt de werkgroep zich op de schadelijke effecten van ammoniak op de natuur. ,,Sinds begin jaren tachtig maken wij de overheid erop attent dat wet en Europese regelgeving worden overtreden. We hebben zóveel zaken gewonnen, maar telkens weer werd geprobeerd om de consequenties te omzeilen. Ook de PAS was zo’n poging. Wij strijden niet tegen boeren, wij strijden tegen de overheid die het probleem willens en wetens zo uit de hand heeft laten lopen, gestimuleerd zelfs, dat het nauwelijks nog oplosbaar is.”
Biodiversiteit
Dat omzeilen lijkt niet langer mogelijk, gezien de omvang van het probleem en alle ogen die nu op Den Haag gericht zijn. ,,Er liggen uitspraken van Raad van State en het Europese hof van justitie. Daar kun je niet aan voorbij. Het moet echt anders, fundamenteel anders, zonder dat je de bodem vergiftigt en de biodiversiteit achteruit gaat.”
In die strijd lijkt de werkgroep en andere milieugroeperingen verder dan ooit. Nooit stond het evenwicht tussen natuur, mens en economie zo nadrukkelijk op de agenda als nu. Toch is hij op de lange termijn niet optimistisch. ,,Ik heb niet het idee dat we de wereld gaan redden, nee. Er speelt veel meer dan stikstof alleen. Kijk naar de drinkwatervervuiling, de luchtverontreiniging, de teruggang van insecten, de verdroging. De Peel hier is droger dan ik ooit sinds 1976 heb gezien, het is echt rampzalig. Maar ik probeer wel iets tegen de achteruitgang te doen, wil strijden voor de natuur en de gezondheid van mensen. Dat is en blijft mijn drijfveer.”
