1300 patiënten met chronische myeloide leukemie (bloedkanker) slikken hun leven lang dagelijks pillen. Kosten per jaar: 30 miljoen. En dat is maar één aandoening waarbij ziekenhuizen tegen torenhoge tarieven aanlopen. In totaal kosten dure geneesmiddelen hen bijna 2 miljard en gezien de grote hoeveelheid nieuwe medicijnen die eraan komen, stijgt dat bedrag explosief de komende jaren. Om te voorkomen dat patiënten te horen krijgen dat ze niet behandeld kunnen worden, moeten ziekenhuizen en zorgverzekeraars ‘samen hun spierballen laten rollen’ tegenover de farmaceuten, aldus Wouter Bos van het VUmc die namens de academische ziekenhuizen het woord voert. Het akkoord komt vandaag naar buiten.

Ook de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ, 80 leden) haakt aan in de samenwerking. ,,Inmiddels gaat 8 procent van ziekenhuizenbudgetten op aan dure medicijnen, voor ziektes als kanker en reuma. Oplopend tot wel een ton per patiënt per jaar. Dat kunnen we nu nog net betalen, maar het eind is in zicht”, stelt een woordvoerder. Toezichthouder Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft de samenwerking goedgekeurd.

De ziekenhuizen – gesteund door de zorgverzekeraars die uiteindelijk de rekening betalen – beginnen met de gezamenlijke inkoop van medicijnen waarvan een aantal soortgelijke alternatieven bestaan. Te beginnen met pillen voor chronische myeloïde leukemie, drie soorten, alle drie duur. Ziekenhuizen kiezen nu zelf welk middel ze voorschrijven. Omdat het per kliniek gaat om enkele tientallen patiënten, is hun onderhandelingspositie tegenover de farmaceut belabberd. ,,We kunnen niet anders dan de prijs slikken”, constateert Wouter Bos. ,,We moeten het dus landelijk zoeken in de kracht van grotere volumes patiënten.”

In de onderhandelingen gaan straks miljoenen om en dus volgt er een officiële aanbestedingsprocedure. Zo worden farmaceuten uitgedaagd om met een gunstige prijs te komen. 

Artsen – in dit geval hematologen – benadrukken dat de patiënt ondanks de scherpe onderhandeling altijd het middel krijgt dat het beste bij hem past.

Zowel Zorgverzekeraars Nederland als de ziekenhuizen zien het komende jaar nog geen enorme besparingen. Bos: ,,Dit is het begin, want we gaan dit voor meer geneesmiddelengroepen doen, bijvoorbeeld bij longkanker.” Farmaceuten – vanuit de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen – zeggen hiervoor open te staan.