Circa tien ziekenhuizen, waaronder UMC Utrecht, Maastricht UMC en Elisabeth-Tweesteden Ziekenhuis in Tilburg, deden mee aan de studie naar chloroquine en hydroxychloroquine, die op 15 april van start ging. Enkele tientallen patiënten namen deel.

Twee weken geleden werd de studie tijdelijk stilgelegd na een publicatie in medisch vaktijdschrift The Lancet waarin werd geconcludeerd dat de middelen zouden leiden tot meer sterfgevallen. Die publicatie – en harde conclusie – is inmiddels ingetrokken, maar de Nederlandse onderzoekers hebben gisteravond alsnog besloten om de studie te beëindigen. Ook wereldwijd is een aantal soortgelijke studies stopgezet. 

Er is veel te doen geweest om de malariamedicijnen. Aan het begin van de coronacrisis in Nederland, begin maart, adviseerde een landelijk expertteam, genaamd SWAB, de ziekenhuizen om de middelen te geven aan coronapatiënten die een milde of ernstige infectie hadden. Proeven in het laboratorium waren veelbelovend en de middelen leken te helpen bij Chinese patiënten. Het landelijk advies werd massaal opgevolgd en vele duizenden patiënten slikten de medicijnen, bleek uit inventarisatie van deze krant. 

Gaande de crisis ontstonden twijfels of het middel überhaupt werkte en mogelijk zelfs meer kwaad dan goed zou doen. De malariamedicijnen kunnen ernstige hartritmestoornissen veroorzaken – een bekende bijwerking – met in sommige gevallen een dodelijke afloop. In de Engelse Recovery-studie waar Hoepelman veel waarde aan hecht zijn geen extra sterfgevallen gezien onder de patiënten die hydroxychloroquine kregen. Ook in Nederland hebben patiënten volgens de Utrechtse projectleider geen gevaar gelopen, doordat zij met hartfilmpjes in de gaten werden gehouden. Wereldwijd schoten de verwachtingen van dit middel alle kanten op: van ‘hoopgevend’, naar ‘omstreden’ en weer terug naar ‘twijfelachtig’.

De Nederlandse studie ging van start toen er al twijfels over deze middelen bestonden en de ergste piek in ons land voorbij was. Hoepelman: ,,De studie eerder opzetten ging niet, vanwege de subsidie die moest worden aangevraagd en de toetsing door de medisch ethische commissie.” Ook na de betwiste Lancet-studie stopten de onderzoekers niet meteen. Het zijn vooral de nieuwe inzichten dat het middel niet doet wat het beloofde én het gebrek aan patiënten waardoor Hoepelman niet verder wil.

De onderzoekers hebben momenteel hogere verwachtingen van ebolamedicijn remdesivir, die het coronavirus zou weten te remmen. Het middel is echter wereldwijd ontzettend schaars. 

Bekijk al onze video’s over het coronavirus: