Zo vang je honderden 'wilde' dieren in de Oostvaardersplassen

Hij deed het al tientallen keren: semi-wilde dieren zoals Konikpaarden en Heckrunderen vangen en transporteren naar het buitenland. Op verzoek van Nederlandse natuurorganisaties die in hun maag zitten met een surplus aan dieren, maar ze niet willen afschieten. 'Weet jij nog een plek in Europa waar onze Konikpaarden terecht kunnen, Joep?', vragen ze hem. En dan gaat hij op zoek, Joep van de Vlasakker uit Merselo in Limburg. ,,Ik heb veel contacten in het buitenland. Meestal lukt het wel om een geschikt gebied te vinden waar de dieren terecht kunnen. Het transport en de logistiek regel ik ook.''

,,Het mooiste zou natuurlijk zijn als de paarden als complete groep overgezet kunnen worden naar het buitenland. Maar die kans is nihil, er is waarschijnlijk geen plek te vinden waar er tweehonderd terecht kunnen. De paardenpopulatie zal dus in kleine groepen opgesplitst worden en ondergebracht op verschillende locaties. In de Oostvaardersplassen leven de paarden in haremgroepen; een hengst en merries en daar de nakomelingen van. De kunst is deze haremgroepen te onderscheiden en te selecteren. Zo blijft de kudde, waarbinnen veel sociale verbanden gelden, intact. Dat voorkomt een hoop stress bij de dieren.''

,,Nee, daar komt geen lasso bij kijken. De Konikpaarden in de Oostvaardersplassen zijn semi-wild en laten zich relatief eenvoudig vangen. Je drijft ze in een paddock, een soort afzetting met hekken. Dit is in de winter makkelijker dan in de zomer. Als de paarden hongerig zijn, kun je ze met voer in de paddock lokken. Vervolgens maak je de selectie. Dat is een klus voor deskundigen. Die moeten op basis van nauwkeurige observaties bepalen welke paarden bij elkaar horen in dezelfde kudde.''

,,Als duidelijk is wie bij elkaar horen, drijf je ze voorzichtig het transportvoertuig in. Dat is meestal een truck met trailer die je bij de paddock neerzet. Er gaan zo’n 27 paarden in. Ik zie vaak dat de jongere paarden nieuwsgierig zijn, meer durven en als eerste naar binnen lopen. Vaak volgt de rest vanzelf.''

,,Ga je paarden als individu transporteren, zodat ze niet de steun van de kudde hebben, dan levert dat inderdaad veel stress op. Maar als je ze gezamenlijk verplaatst, valt het met die stress wel mee. Dat groepsverband is heel belangrijk. Bovendien moet je het door experts laten doen, die weten waar ze mee bezig zijn. Geduld is daarbij cruciaal.''

,,Ik heb Konikpaarden naar Letland gebracht, naar Estland, Polen, Spanje, Duitsland, Denemarken - een hele lijst. Maar als je het over dit soort grote aantallen hebt, beland je al snel in Oost-Europa. Daar is meer ruimte. Omdat het om semi-wilde dieren gaat, ligt het voor de hand dat ze in begrazingsprojecten terecht komen. Die paarden komen niet zonder afrastering in de echte natuur.''

,,Absoluut niet! Sterker nog: ik maak me er grote zorgen over. De meeste natuurbeschermingsgebieden binnen Europa zitten vol. Het is naïef te veronderstellen dat je even snel onderdak regelt in het buitenland. Zeker gezien de grote aantallen waar we het hier over hebben.''

,,Ja en nee. Herten zijn lastiger te vangen, die drijf je niet zomaar even de vrachtwagen in. Het kan wel, maar er zijn speciale installaties voor nodig die we in Nederland niet hebben. Dit regelen vergt veel voorbereiding. Het voordeel is weer wel dat je herten makkelijker kwijt kunt in het buitenland. Het zijn wilde dieren, jachtwild. Die herten kun je waarschijnlijk sneller kwijt in gebieden met een lage hertenstand. Ik heb momenteel een opdracht in de Kaukasus. Daar zijn ze bezig met de herintroductie van grote aantallen edelherten. Naar zo’n plek moet je op zoek.''

,,Dat klopt, transport van grote groepen dieren is duur. Per transport van pak ‘m beet een groep van 27 paarden ben je al snel 10.000 euro verder. En dat is exclusief bijkomende kosten zoals een door de EU verplicht paardenpaspoort, microchip, veterinaire kosten en de vele manuren die erin gaan zitten. Al met al is er voor het verplaatsen van honderden dieren uit de Oostvaardersplassen heel veel geld nodig.''