Het kabinet moet een staatscommissie instellen die precies uitzoekt hoeveel Nederlanders er de komende jaren bijkomen en wat dat gaat betekenen voor de verzorgingsstaat, het verkeer, de zorg en de woningmarkt. Dat willen regeringspartijen VVD en CDA. Ook coalitiepartner D66 en oppositiepartij PvdA zijn positief.

Dat bleek gisteren tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen. ,,De bevolking groeit aanzienlijk harder dan we dachten”, zegt CDA-leider Sybrand Buma. ,,Stel dat de groei doorzet naar twintig miljoen inwoners, dan komt de generatie na ons voor klemmende vragen te staan. Waar gaan die extra Nederlanders wonen, werken en recreëren? Hoe voorzien we ze van energie?”

In de jaren 70 is voor het laatst door een staatscommissie onderzoek gedaan naar de bevolkingsgroei. ,,Dat was niet simpel en de materie lag uitermate gevoelig”, zegt VVD’er Dijkhoff. Dat is ook nu het geval: net als toen vinden partijen dat Nederlandse waarden onder druk staan door de komst van mensen van niet-westerse afkomst.

Scheffer is blij met de steun voor het onderzoek. ,,In Canada gebeurt dit al veel langer. Daar is meer rust rond het immigratievraagstuk, omdat mensen meer houvast hebben. Zij weten: zoveel arbeidsmigranten komen erbij, zoveel vluchtelingen vangen we op.”

Hoogleraar sociale demografie Jan Latten noemt het ‘hoognodig’ dat er een onderzoek komt naar de bevolkingsgroei in Nederland. Hij maakt zich zorgen over de veranderende samenstelling van de bevolking, door immigratie. ,,We zien al jaren dat gelijkgestemden in Nederland samenklitten, van integratie is nauwelijks sprake.”

Als het aandeel allochtonen in Nederland de komende jaren toeneemt, wat de verwachting is, dan neemt de tweedeling ook toe, stelt Latten. ,,Uit recent onderzoek blijkt dat veel jonge Turkse en Marokkaanse moslims in Nederland steeds orthodoxer worden. En die jongeren nemen ook afstand van de Nederlandse samenleving.”

Daarom moeten we ons afvragen of het verstandig is om het huidige immigratie- en integratiebeleid voort te zetten, vindt Latten. Het verbaast hem dat een onderzoek naar de bevolkingsgroei al jaren niet van de grond komt. ,,We denken wél na over de hoeveelheid co2-uitstoot in 2050 en hoe hoog de zeespiegelstijging dan zal zijn, maar niemand buigt zich over de bevolkingsgroei. Dat overkomt ons gewoon.”

Regeringspartij D66 is ook voor. ,,Maar ik wil niet dat het alleen op immigratie wordt geënt”, zegt D66-leider Pechtold. Hij stelt dat immigratie nodig is om de Nederlandse economie draaiende te houden. ,,In de verpleeghuizen hebben we op korte termijn zo’n 70.000 mensen nodig. Die zijn er nu niet.” PvdA-leider Lodewijk Asscher vindt dat ook moet worden gekeken hoeveel arbeidsmigranten in Europa nodig zijn.

VVD’er Dijkhoff: ,,Het is belangrijk dit goed te onderzoeken. Zodat wij de keuzes daarop kunnen baseren en onze kinderen niet opzadelen met beleid dat gebaseerd is op drijfzand.” Het kabinet reageert vrijdag op het verzoek.