Edelhertenonderzoeker Wobke: ‘De eerste keer ben je op je hoede in onbekend natuurterrein’

Gewapend met tachtig wildcamera’s zocht Wobke van der Velde (26) dicht bij de edelherten haar weg tussen de brandnetels, bramen en vol water gelopen rabatten. ,,Ik ben wel van dit stuk Brabantse natuur gaan houden”, geeft ze toe, nadat ze enkele maanden door de natuur van Heerenbeek, De Mortelen, de Paljaart en de Scheeken tussen Boxtel, Oirschot en Liempde rondstruinde. 

Haar doel was een mooie scriptie schrijven die de titel ‘Rewilding with red deer in Het Groene Woud’ kreeg. Ze studeerde er mee af aan de opleiding Sustainable Development aan de Universiteit van Utrecht. ,,Mijn onderzoek ging vooral uit naar het ontdekken van zichtbare patronen rondom edelherten in de natuur en de invloed op de vegetatie van deze dieren. Hoe edelherten het ecosysteem beïnvloeden, zeg maar. Via mijn docent vond ik contacten met ARK Natuurontwikkeling en Brabants Landschap. Ik kende dit grote natuurgebied nog niet.”

Tekst loopt door onder de foto

Achteraf vond ze de eerste keer in onbekende bossen wel een beetje spannend. ,,Je bent wat op je hoede de eerste keer in dit natuurgebied. Want hoe gaat de ontmoeting met een groep edelherten? Raak je de weg niet kwijt? Naarmate je het gebied beter kent, ben je meer op je gemak. Een flink aantal keren sta je dan oog in oog met edelherten. Erg mooi. Via de opleiding en via ARK en Brabants Landschap had ik de beschikking over tachtig wildcamera’s. Die geven een dijk aan fotomateriaal over het natuurleven in deze gebieden.”

Tekst loopt door onder de foto

Omdat haar onderzoek in de wintertijd begon, was het vaak een modderboel en nattigheid. ,,Slootje springen en af en toe een flink nat pak halen. Door de bramenstruiken. Veel vegetatie analyseren. Edelherten hebben vooral een voorkeur voor graslanden. Daar kom je ze vaak tegen. In bossen met eiken, hazelaar en els zie je ze vaak. Daar waar nogal wat lijsterbes staat, zie je ze vaker.”

Tekst loopt door onder de foto

Op de wildcamera’s kwam Van der Velde bijzondere beelden tegen. ,,Zeker niet alleen van edelherten. Er zitten veel dassen en reeën in het gebied. Maar ook hazen en konijnen. Heel bijzonder was een afbeelding van marters. Of het een boom- of steenmarter was, dat kon ik niet zeker zeggen. Een keer ook een uil vliegend vol in beeld en een vogel die wel leek op een raaf. Als het een raaf is geweest, ook dat weet ik niet zeker, dan is dat ook bijzonder. Buiten de camera’s om spotte ik ook twee keer zwarte spechten. Dat is ook een bijzondere soort.”

Wobke slaagde voor haar scriptie en werkt inmiddels als ecologisch adviseur. ARK Natuurontwikkeling en Brabants Landschap zijn blij met het veldwerk dat Van der Velde voor hen uitvoerde. Bram Houben van ARK Natuurontwikkeling: ,,Wobke heeft de werkwijze van onze methode nog verder verfijnd en verbeterd en veel werk uitgevoerd. Zij is de derde student die nu in het gebied kijkt naar de invloed van edelherten op het ecosysteem in De Mortelen, Scheeken en Paljaart. Zij ziet al meer veranderingen dan een paar jaar geleden. Want de edelherten zijn pas in 2017 uitgezet.”

Volgens Houben doen de edelherten uiteindelijk wat eerst door mensenhanden moest gebeuren. ,,Ze maken als grote bosgrazer open plekken in de dichte bossen, maar zorgen er ook voor dat er geen keiharde scheiding meer is tussen bos en grasland. Daarmee maken ze de weg vrij voor de groei van biodiversiteit. Want in die mantelzoomvegetatie (overgang van bos naar grasland) komt nieuwe vegetatie die goed is voor amfibieën, vlinders, vogels en tal van dieren die hier gebruik van maken. Denk ook aan de boomkikker die het goed doet in het Groene Woud.”

Tekst loopt door onder de foto

De populatie edelherten groeide vanaf 2017 gestaag. Toen werd een aantal van dertien dieren uitgezet. ,,Bij de laatste telling waren dat er vorige keer 45. En over een paar maanden tellen we weer. Omdat er jonge kalfjes bijgekomen zijn, verwachten we dat de telling ergens tussen de 60 en 65 dieren uit komt. Er is 360 hectare beschikbaar sinds het ecoduct over het spoor Boxtel-Best erbij is gekomen en een deel van de Mortelen bereikbaar werd voor de edelherten. Dus kan de populatie nog zeker groeien.”