Luis, spint en trips bestrijd je met chemische middelen. Dat leerde Jan Mouws (64) op de LAS en op de MAS. En dat zag hij het op het gemengde bedrijf dat zijn vader had en later bij collega’s. Van die opvatting is Mouws jaren geleden al afgestapt. ,,We leerden te denken in dood”, zegt hij over de inzet van chemische bestrijdingsmiddelen. ,,Dat heb ik omgedraaid en hier in het bedrijf zijn we gaan denken in leven.”

Op de gevel van het bedrijf in Wernhout staat Boomkwekerij J. Mouws. In de praktijk gaat het tegenwoordig om potplanten. Agapanthus, Callicarpa, Ceratostigma, Ficus, Hydrangea, Mahonia, Vitis zijn enkele voorbeelden van de in totaal 85 verschillende soorten en variëteiten.

Als kleine jongen wist Mouws al dat hij later net als zijn vader tuinder wilde worden. Maar waar zijn vader er mestkalveren hield en (onder andere) aardbeien teelde, zoekt Mouws het in de planten.

In 1978 zette Mouws zijn eerste kas neer. Heel langzaam is hij vervolgens overgeschakeld van kweken in de volle grond naar kweken in potten. ,,Het is een kapitaalintensieve teelt”, legt hij uit. ,,Kassen bouwen, potten en potgrond aanschaffen. Dat doe je het beste stapje voor stapje.”

,,Ik ben op innerlijke ontdekkingsreis gegaan”, gaat Mouws verder. ,,Het was een intuïtieve ontwikkeling die ik doormaakte. Ik verdiepte me daarbij in wateraders, aardstralen, reiki, noem maar op. Heel breed in elk geval. Ook ben ik veel gaan lezen van Steiner (red: Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie). In die tijd ben ik me de vraag gaan stellen: waarom zitten die luizen er? Dat heeft een bronoorzaak. En als je die weg kunt halen, dan neem je het luizenprobleem ook weg. Met de natuur mee kweken, noem ik dat.”

In 2003 tekende Mouws vanuit zijn intuïtie het Marialabyrint. ,,Labyrinten zijn al duizenden jaren oud”, zegt hij. ,,En een van de functies van het labyrint is dat het je helpt bij het verkrijgen van inzicht. Je kunt er in gaan met een innerlijke vraag, of vraagstelling over je leven, of wanneer je op het punt staat een lastige beslissing te moeten nemen.” 

Het labyrint waar Mouws in 2003 vorm aan gaf, werd in 2006 en 2007 door zijn broer tastbaar gemaakt. ,,Als je zoiets nieuws in de wereld wilt zetten, dan heb je daar de verantwoordelijkheid over”, vindt Mouws. Hij laat met plezier het labyrint zien. Het bevindt zich in de tuin van zijn broer. Om hier te komen lopen we tussen de kassen door, langs de anti-worteldoeken waar binnenkort de nieuwe planten buiten komen te staan, en voorbij verschillende kleine hoekjes, waar de natuur in meer of mindere mate vrij spel heeft gekregen. Wat ook opvalt zijn de vele vogelhuisjes en insectenhotels. De indeling is misschien niet de meest efficiënte, maar het doet wel heel authentiek aan.

Om bij het labyrint te komen steken we een rustige dorpsweg over. Hier ligt de tekening van Mouws uitgevoerd in blokken graniet. Twintig meter in doorsnee, 677 meter wanneer je het labyrint loopt. Naast de plek van bezinning, is een kleine binnenruimte met een terras waar Mouws soms groepen mensen ontvangt voor een rondleiding. Als een oase van stilte in een toch al niet zo heel druk stukje Wernhout. 

We lopen terug via het bomenlaantje. Een pittoreske plek waar mensen uitgenodigd worden even tot zichzelf te komen en kracht te tanken uit de natuur. Naast de bomenlaan zijn op een veld haagplanten geplaatst, geknipt in 150 geometrische figuren. Dit is het natura helings park waar Mouws op afspraak met mensen wandelt, in stilte. ,,Want juist de stilte is zo mooi.” Per toeval, nadat hem gevraagd werd om planten te leveren voor een cursus, ontdekte Mouws dat hij intuïtief kan voelen, op basis van een naam en woonplaats, welke plant bij iemand ‘hoort’.

Mensen van heinde en verre weten Mouws inmiddels te vinden en vragen hem de plant of planten uit te zoeken die bij hen past. Inmiddels is Natura Plants een belangrijk onderdeel van de kwekerij geworden. Een bedrijf dat zoveel mogelijk circulair probeert te werken, bijvoorbeeld door hergebruik van organisch afval, en de chemische middelen al meer dan tien jaar in de ban gedaan heeft. ,,Ik geloof in een goddelijke schepping”, zegt Mouws. ,,Ik werk al zolang in de natuur, er is íéts.” Voor Mouws leidt het geen twijfel dat dit ‘iets’ ons allen verbindt, met elkaar en met de natuur.