‘Afrikaanse weeshuizen zijn goudmijntjes voor Westerse uitbaters’
Al jarenlang is er veel kritiek op Afrikaanse kindertehuizen vol westerse jongelingen die daar met goede bedoelingen aan het werk gaan. Toch verandert er maar langzaam iets aan het weeshuistoerisme. Charlotte Simons vecht voor sluiting van het kindertehuis waar zij werkte, en doet met haar relaas op Twitter weer stof opwaaien.
De 'wezen’ in kwestie blijken in 80 procent van de gevallen (wereldwijd) gewoon nog ouders te hebben. In de tehuizen werken geen gekwalificeerde mensen, de kinderen krijgen niet de zorg die ze nodig hebben, en veel kinderen krijgen last van hechtingsproblematiek door de vele gezichten die door de jaren heen voorbij komen. En ondertussen is het gouden business voor de westerse organisaties. Want elk kind en elke vrijwilliger levert geld op.
Ook journalist en Afrikakenner Charlotte Simons (27), wonend in Nairobi, werkte als jonge student in verschillende kindertehuizen in Afrika. In 2013 en 2015 werkte ze een aantal maanden in een tehuis in Oeganda. De misstanden die ze daar zag zetten haar aan het denken. ,,Ik was naïef toen ik dat werk ging doen, je denkt dat je in je eentje even de wereld gaat verbeteren. Ik was totaal niet gekwalificeerd. Maar het kostte tijd om door te hebben wat er systematisch fout gaat in kindertehuizen. Het is gewoon een winstgevende industrie, die blijft voortbestaan door westerse vrijwilligers en westers geld.’’
Voor ieder kind krijgen de organisaties geld van (westerse) particulieren, bedrijven, instanties. Ook vrijwilligers brengen een hoop geld in het laatje. Vaak kost een paar weken vrijwilligerswerk doen duizenden euro’s. En het leeuwendeel van het geld dat binnenkomt, gaat niet naar de kinderen, maar wordt opgestreken door de (westerse) eigenaren van de organisaties. Patricia Nieuwenhuizen, voorzitter van Better Care Network (BCN) Nederland: ,,Kinderen in weeshuizen zijn een lucratief verdienmodel. Over de rug van de kinderen gaat het geld de zakken van de organisaties in.’’
Steenrijk
Ook in het weeshuis waar Simons werkte was dat zo: ,,Het Belgische echtpaar dat het tehuis waar ik werkte runde, was steenrijk. Ze gingen om de haverklap op vakantie en hadden een landhuis met personeel. Maar de kinderen in het tehuis kregen elke dag hetzelfde eten: weinig voedzame maïspap, zonder benodigde vitaminen en andere voedingsstoffen. En er was zelden geld voor medicijnen, artsen of psychologen, alleen in uiterste noodgevallen.’’
Een tehuis is bijna altijd een schijnoplossing. Want, zo wijzen verschillende onderzoeken uit, kinderen kunnen het beste opgroeien in het gezin, of bij naaste familie. Ook als een familie echt niet voor zoon of dochter kan zorgen, kan hij of zij beter tijdelijk bij een ander gezin geplaatst worden, en is een tijdelijk plaatsing in een tehuis het laatste toevluchtsoord. Ook blijkt dat veel kinderen in de tehuizen te maken krijgen met seksueel misbruik. Er is niet de hulp die nodig is voor kinderen die van de straat komen. En kinderen krijgen te maken met zo veel verschillende verzorgers en hun onvermijdelijke afscheid, dat er hechtingsproblematiek dreigt. Daar kunnen ze nog hun leven lang last van hebben. Oftewel: de kinderen belanden van de regen in de drup.
Organisaties als de VN, Unicef en Avaaz wijzen er al langer op dat de ‘vraag’ naar wezen wordt gevoed door westers geld en westerse vrijwilligers, met alle gevolgen van dien. Soms worden er inderdaad kinderen 'geronseld’ bij arme gezinnen. Het gebeurt zelfs dat ze worden gestolen uit ziekenhuizen. Maar meestal brengen de ouders hun kinderen zelf. Ouders van grote gezinnen die moeite hebben alle monden te voeden, denken dat een kind goede scholing en verzorging te wachten staat in de tehuizen. Of kinderen zijn de straat op gestuurd en komen dan in de tehuizen terecht. Soms hopen ouders op tijdelijke hulp, maar zien ze hun kind nooit meer terug. Kinderen worden ter adoptie afgestaan of in het tehuis gehouden omdat het inkomsten oplevert. Vanwege het weeshuistoerisme blijven echte oplossingen buiten bereik. Nieuwenhuizen: ,,Maar we hebben helaas geen inzicht in hoe vaak zulke dingen gebeuren. We hebben bewijs van heel veel van zulke situaties, maar kunnen het niet cijfermatig in beeld brengen.’’
Ook Simons maakte het van dichtbij mee; ,,Op een dag kwam een moeder met haar baby bij ons. Ze vroeg of haar dochter een aantal maanden mocht blijven, omdat ze op dat moment niet voor haar kon zorgen. Het was een mondelinge afspraak. Toen ze terugkwam vertelde het Belgische echtpaar dat het nu hun dochter was. Het meisje was te jong om zelf iets in te brengen en de moeder had geen poot om op te staan. Daar hebben veel ouders geen geboorte-akte of ander bewijs dat het hun kind betreft. Het meisje zit daar nu nog, vier jaar later.’’
Meer kwaad dan goed
Als buitenlandse vrijwilliger in een 'weeshuis’ doe je meer kwaad dan goed, zegt ook Nieuwenhuizen. BCN roept op om niet zomaar, zonder relevante opleiding, in een weeshuis te gaan werken. Het systeem van weeshuizen wordt erdoor in stand gehouden, in plaats van dat kinderen de hulp krijgen die ze nodig hebben. En je berokkent kinderen direct schade door je vertrek. Nieuwenhuizen waarschuwt ook voor organisaties die dezelfde praktijken onder verkapte termen voortzetten: ,,Weeshuis is door de kritiek een besmette term. Organisaties zeggen dat het bij hun ‘anders’ is. Dat is misleidend.’’
In oktober kwam de VVD met een initiatiefnota over weeshuistoerisme. BCN Nederland juicht het toe. De organisatie hoopt op meer gerichte campagnes voor jongeren, en gesprekken met reisorganisaties. Er zal ook gekeken worden naar vervolging. Nieuwenhuizen: ,,Juridisch zit dat ingewikkeld in elkaar. Maar in Australië is weeshuistoerisme nu aangemerkt als moderne slavernij. Dat maakt juridische aanpak mogelijk.’’
Dat lokale overheden het probleem erkennen en het willen aanpakken, is ook positief. Oeganda heeft bijvoorbeeld een lijst gepubliceerd van illegale tehuizen die dicht moeten. Het kindertehuis waar Simons werkte staat er ook op. Simons is in gesprek met verschillende lokale organisaties en de Oegandese overheid. Al eerder deed ze tevergeefse pogingen om via de politie het tehuis dicht te krijgen. ,,Maar het echtpaar koopt de politie om. We hebben nu onze hoop gevestigd op de lijst van de Oegandese overheid. Maar het zijn zó veel tehuizen, het gaat lang duren voordat alle malafide weeshuizen gesloten zijn.’’
Op Twitter maakte Simons haar ervaringen wereldkundig, maar de naam van het tehuis, en van de Belgische eigenaren noemen, doet ze (nog) niet. ,,Ik ben bang dat ze me beschuldigen van smaad. Ik weet niet wat ze zullen doen, ze kopen ook politie om. Omdat ik nog bewijsmateriaal aan het verzamelen ben en ik ook nog naar Oeganda zal reizen om te praten met instanties, maak ik de namen niet openbaar.’’
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Wandelaar (31) overleeft zeven dagen zonder eten in Italiaanse rotskloof
In Italië heeft een wandelaar na een val in een rotskloof zeven dagen overleefd zonder eten. De 31-jarige man werd zaterdag gered en stelt het goed. Dat melden Italiaanse media zondag. -
PREMIUM
Franse vrouw in tranen als haar verkrachter als vrij man rechtszaal verlaat: ‘Is dit nog normaal?’
,,Is dit nog normaal? Op deze manier krijgen misbruikte vrouwen nooit gerechtigheid.” In een filmpje op sociale media klaagt de Franse Karine (25) over de straf die haar verkrachter opgelegd kreeg. Haar emotionele reactie maakt diepe indruk in Frankrijk. -
Waarom zoenen gezond is: ‘Bij een zoen gaan 1 miljard bacteriën van de ene naar de andere mond’
Vandaag is het Wereld Kusdag. Gezondheidsjournalist Tijn Elferink schreef het boek Kusje erop, de waarheid achter 70 gezondheidsmythes. Wat is er waar van: ‘zoen in het rond, dan word je gezond?’ -
miljoenen fans
Wereldberoemde youtuber (23) overleden aan kanker: ‘Dit waren de gelukkigste jaren van mijn leven’
De Amerikaanse youtuber Technoblade, die vooral bekend werd met video’s waarin hij de bij kinderen populaire computergame Minecraft speelde, is op 23-jarige leeftijd overleden. De youtuber, die maar liefst 10,8 miljoen volgers had, maakte vorig jaar bekend dat hij aan kanker leed. -
WhatsApp wil laten verbergen of je online bent
Een nieuwe functie in WhatsApp moet het mogelijk maken je online status te verbergen, zodat vrienden niet kunnen zien of je de app open hebt staan.
-
PREMIUM
Samen slapen met je baby of kind: ‘Als je zoon van 16 verdrietig is, waarom niet?’
Veel ouders doen het: met hun baby in bed slapen. Uit gewoonte, voor de gezelligheid en vooral ook uit gemak. Toch wordt het afgeraden door de JGZ, VeiligheidNL en internationale organisaties. Pedagoog Philippe Noens geeft zijn professionele mening: ,,Er bestaat geen hard, wetenschappelijk bewijs tégen, noch vóór samen slapen.” -
Nederlander gaat viral met scooterrit door Venetië: politie legt fikse boete en stadsverbod op
Een 19-jarige Nederlander op een scooter heeft afgelopen week ophef veroorzaakt in Venetië. Hij reed doodgemoedereerd door het historische centrum dat verboden is voor voertuigen. -
met video
Van moord verdachte wielrenster opgepakt na klopjacht van 43 dagen
De 34-jarige gravelrijdster Kaitlin Armstrong wordt ervan verdacht dat ze uit jaloezie de 26-jarige Anna Moriah Wilson heeft vermoord. Na de moord zou Armstrong op de vlucht zijn geslagen en zou ze zich hebben vermomd. Nu is ze toch aangehouden door de politie.