De KDC-10 van de Koninklijke Luchtmacht met aan boord de lichamen van de omgekomen 29-jarige sergeant der 1e klasse Henry Hoving en de 24-jarige korporaal Kevin Roggeveld © anp

Alles ging mis bij mortierongeluk tijdens oefening in Mali

Defensie is ernstig tekort geschoten in de zorg voor de veiligheid van Nederlandse militairen in Mali, waar twee militairen omkwamen door een ongeluk tijdens een oefening met een mortier. Zowel de veiligheid van de granaten als de medische gezondheidszorg was niet op orde. De Onderzoeksraad voor Veiligheid concludeert dit in het rapport over het ongeluk, waarbij een derde militair ernstig gewond raakte.

Raymond Boere 28-09-17, 10:02 Laatste update: 15:07

Poll

Moet Hennis aftreden over fouten bij mortierongeluk Mali?

Ja, als minister is ze verantwoordelijk voor het handelen van Defensie (63%)
Nee, dat lost de problemen bij Defensie niet op (33%)
Ik geef haar het voordeel van de twijfel (5%)

De militairen Henry Hoving (29) en Kevin Roggeveld (24) kwamen vorig jaar om tijdens een oefening met een 60 mm-mortier toen een granaat ontplofte. De granaat had volgens de Onderzoeksraad zwakke plekken in het ontwerp. Zo was er vocht binnengedrongen in de schokbuis van de fatale granaat. Mede door de warmte in Mali leidde dat tot een chemische reactie waardoor de mortier instabiel en schokgevoelig werd. De hitte in de Malinese woestijn zorgde er ook voor dat de schokbuis te warm werd om nog te mogen gebruiken.

De projectielen waren eerder via het Amerikaanse ministerie onder grote tijdsdruk aangeschaft voor de missie in Afghanistan. Procedures en controles werden achterwege gelaten omdat Defensie dacht dat het Amerikaanse leger de munitie zelf in gebruik had en de veiligheid had gecontroleerd. Dit terwijl in het koopcontract expliciet stond dat dit niet zo was.

Tekort geschoten

Volgens de onderzoeksraad is Defensie ook tekort geschoten bij het beheer van de mortieren. De granaten werden aangekocht zonder dat er kennis was over de werking, kwaliteit en veiligheid. Ook in de jaren daarna zijn veel veiligheidsprocedures niet volgens de regels uitgevoerd. Als wapeninspecteurs gebreken ontdekten, bijvoorbeeld hoe slecht de mortieren werden opgeslagen, leidde dat niet tot vervolgacties. De onderzoeksraad krijgt het gevoel dat een snelle levering van de mortieren voor de missie in Afghanistan belangrijker was dan de veiligheid en kwaliteit.

Forse kritiek is er ook op de medische zorg die is gegeven na het ongeval. De twee militairen werden opgevangen in ziekenpost van Togo, maar die voldeed niet aan de Nederlandse militaire maatstaven. Zo vond er geen systematische beoordeling van de toestand van het slachtoffer plaats.

We zijn bezorgd over de weinig zichtbare motivatie om van de gebeurtenissen te leren
Onderzoeksraad voor Veiligheid

Militairen in Mali hadden vóór het ongeval al twijfels geuit over de geschiktheid van deze medische voorziening, maar Defensie deed daar niets mee. De operationele risico's werden als laag ingeschat en het ziekenhuis zou alleen in extreme gevallen worden gebruikt.

Het is niet voor het eerst dat de onderzoeksraad ernstige tekortkomingen constateert bij het munitiebeheer en de militaire gezondheidszorg, maar er lijkt sindsdien weinig verbeterd, contateert de Raad. ,,We zijn bezorgd over de weinig zichtbare motivatie om van de gebeurtenissen te leren,'' schrijven ze in het rapport.

Defensie neemt de aanbevelingen van de raad over, laat defensieminister Jeanine Hennis weten. ,,De veiligheid en gezondheid van onze militairen staan bij iedereen voorop. Het ongeval in Kidal, waarbij twee militairen zijn omgekomen en een derde militair zwaar gewond raakte, heeft ons allemaal diep geraakt."

Hennis reageerde in eerste instantie dat de conclusies van de OvV 'hard waren aangekomen', maar trok die reactie later weer in. ,,Het is onze plicht om herhaling te voorkomen en volledige openheid van zaken te bieden aan de nabestaanden en onze medewerkers”, aldus de bewindsvrouw.

Lees hier de reactie van de nabestaanden op het rapport van de OvV.