'Als anderen zien hoe ik bid, maken ze me af'

Één ding doet Erfan Karajk niet, nu hij de dagen slijt in en rond het Beatrixgebouw in het centrum van Utrecht: bidden.

Op de zevende etage van het gebouw, waar de Syrische natuurkundeleraar samen met zo'n 500 lotgenoten de dagen slijt, is een gebedsruimte ingericht. En ja, hij is moslim. Maar - en nu zakt zijn stemvolume tot ver onder fluisterniveau - hij behoort tot een minderheid. ,,Waarvan de aanhangers in Syrië uitgeroeid worden. Wij bidden op een andere manier, houden onze handen bijvoorbeeld anders dan de meeste moslims. Als anderen hier dat zien, maken ze me af.''

IS-strijders
Hij is bang, zeker. Hij voer op een klein, overvol bootje van Turkije naar Griekenland en werd in (vracht)auto's doorgesmokkeld naar Nederland. Dat hij naar eigen zeggen tijdens zijn vlucht verschillende IS-strijders tegenkwam, maakt hem alleen maar alerter. ,,Mannen die hun baard en snor niet afscheren, want dat mag volgens hen niet van Allah. Geloof me, ze komen ook deze kant uit.''

Hij wil overleven. Letterlijk, daarom liet hij zijn vrouw en 4-jarig zoontje achter, in de hoop dat ze in Nederland herenigd worden als hij een verblijfsvergunning heeft. Maar ook deze dagen in Utrecht wil hij zo goed mogelijk doorkomen. Met zo min mogelijk verveling en zonder gevaarlijke discussies met andere vluchtelingen.

Eritrea
,,Politiek is geen gespreksonderwerp'', zegt de docent. Het is ook geen toeval dat het grote lcd-scherm op de zevende etage van het Beatrixgebouw - tussen station Utrecht Centraal en de Jaarbeurshallen - niet op Arabische nieuwszenders afgestemd wordt. Dan kunnen de onderwerpen ook geen aanleiding geven tot verhitte gesprekken. Karajk: ,,Bovendien zijn we niet alleen met Syriërs, maar ook met vluchtelingen uit Eritrea. Zij hebben al helemaal niets aan het Arabische nieuws.''

Zo'n twee uur per dag zetten de Nederlandse begeleiders van het centrum de televisie aan, op 'neutrale' zenders. Dinsdagavond, toen de opvanglocatie in allerijl geopend werd, was de Champions League-wedstrijd tussen PSV en Manchester United op het scherm. Karajk: ,,Heerlijk!''

Verveling
Zoiets verdrijft de verveling, eventjes. Karajk ziet het bij alle mannen om hem heen. Het is rondhangen, slenteren, bidden, roken, dankzij de wifi met het thuisfront facetimen en whatsappen. Wachten op Godot, die zich in Ter Apel bevindt: daar is nog altijd het enige aanmeldcentrum voor asielzoekers in Nederland, daar wordt voor alle mannen hier de volgende, belangrijke stap gezet in een lange expeditie van de Syrische verschrikkingen naar een verblijfsvergunning in Nederland. Karajk, tijdens een wandeling door het Utrechtse stationsgebied: ,,Je kunt elk moment gebeld worden dat je op de bus naar Ter Apel gezet wordt. Daarom durf ik ook niet te ver te wandelen, ik moet binnen een paar minuten terug kunnen zijn.''

Van iedereen die ronddoolt in en rond het menselijke mierennest dat het Beatrixgebouw nu is, spreekt de 40-jarige natuurkundeleraar/uitvinder veruit het beste Engels. ,,De hele dag word ik ingezet als tolk. Door de Nederlanders, om mededelingen aan zijn landgenoten over te brengen, en vice versa. Als ik 's avonds eenmaal op mijn bedje lig, tolt mijn hoofd van alle vertalingen. Maar ik ben er blij mee, zo kan ik me nuttig maken en verveel ik me geen moment.''

'Doe normaal'
De docent als voorman van de Syrische vluchtelingen in Utrecht. ,,Ik spreek mensen erop aan als ze iets fouts doen. Te veel eten opscheppen bijvoorbeeld. Kijk, er is meer dan genoeg, voor iedereen hier. Daar zijn we ook dankbaar voor. Halal, zelfs vegetarisch voor mensen zoals ik, die helemaal geen vlees of vis eten. Perfect. Maar dat is allemaal nog geen reden om meer te pakken dan strikt noodzakelijk is. Dat vind ik vreselijk en als ik dat zie zeg ik daar ook direct iets van. Nog zoiets: als mannen een toilet of de douche niet schoon achterlaten, dan krijgen ze dat te horen. Kom op, doe normaal.

Tot nu toe gaat alles goed, er zijn nog geen opstootjes of vechtpartijen geweest. Maar ik ben wel benieuwd wat er gebeurt als ik in Ter Apel ben en de verveling maar toe blijft nemen. Wie bewaart dan de rust?''

Maar toch: zodra hij naar Ter Apel kan, is hij direct vertrokken. Niet alleen omdat hij dan een stap dichter bij een verblijfsvergunning is - en daarmee ook een hereniging met vrouw en kind. ,,Maar ook omdat ik daar iets meer privacy verwacht te hebben. Kan ik eindelijk weer eens bidden.''