Belarussen betogen weer massaal tegen Loekasjenko

In hoofdstad Minsk kwamen meer dan 100.000 mensen bijeen om te laten zien dat ze het hebben gehad met het Belarussische staatshoofd, dat al 26 jaar zijn land met ijzeren vuist regeert. Officieel won hij de verkiezingen op 9 augustus, maar volgens de oppositie, gesteund door de Europese Unie, heeft hij die stembusronde grotesk vervalst.

De afgelopen dagen leken de protesten enigszins af te nemen, maar de bezwering dat het om slechts een korte pauze ging, werd vandaag bewaarheid.

Tegelijkertijd begon Loekasjenko, met hulp van Rusland, aan een poging zijn greep op de situatie te herpakken. Vandaag waren in Minsk verschillende metrostations afgesloten (om de toestroom van betogers te beletten) en stonden er overal gepantserde voertuigen met waterkanonnen.

Het zag zwart van de oproerpolitie en rond de herdenkingsnaald, waar vorige week maar liefst 200.000 betogers zich verzamelden, was dit keer prikkeldraad neergelegd. Erachter stond een haag van ME’ers.

Demonstranten droegen papieren bij zich, waarop geschreven stond: ‘Laten we Sasja (Aleksandr, red.) helpen de weg naar Den Haag te vinden’, een referentie aan het Internationaal Strafhof in die stad. En: ‘Een levenslang presidentschap bestaat niet, een levenslange gevangenisstraf wel’.

Tegen de avond trok een enorme menigte naar het presidentiële paleis van Loekasjenko, waar de oproerpolitie met manschappen en voertuigen een blokkade had gevormd om de betogers tegen te houden. Daar leek het even grimmig te worden en de demonstranten scandeerden tegen de agenten: ‘Laat je schilden zakken!’

Na ongeveer een uur kozen de betogers de terugtocht onder de leuze: ‘Iedere dag, iedere dag!’ Daarmee gaven ze aan dagelijks terug te zullen keren naar de residentie van Loekasjenko.

Nog weer iets later bleek, dat Loekasjenko naar het Paleis voor de onafhankelijkheid vloog in het centrum. De toekijkende menigte scandeerde: ‘Vlieg maar weg!’ En: ‘Je bent ontslagen!’ Een videofragment op een Belarussisch Telegram-kanaal toont het staatshoofd met een mitrailleur in de hand, als hij met zijn helikopter aankomt op het dak van het paleis.

_{Tekst loopt verder onder video.}

Intussen lijkt Rusland te proberen zijn greep op de situatie te versterken. Volgens een internationaal gezelschap van veiligheidsexperts, verenigd in de organisatie Isan, zijn er vorige week politieke, defensie-, media- en veiligheidsexperts aangekomen in Minsk om Loekasjenko bij te staan.

Ze zouden er onder meer op uit zijn de Belarussische media onder controle te krijgen. Vorige week vertelde ontslagen en stakende medewerkers van de staatsomroep al, dat Russische journalisten hun werkplekken hadden ingenomen. Ook wil Moskou zijn zeggenschap bevestigen over de veiligheidsdienst KGB en het leger, aldus Isan.

De experts stellen dat Loekasjenko’s rol is uitgespeeld. Hij kan alleen nog maar tekenen wat het Kremlin hem voorlegt. Mocht Moskou hem uiteindelijk laten vallen, dan zal Poetin proberen de politieke situatie zodanig te bewerken, dat de pro-Rusland-partijen het voor het zeggen krijgen. Uiteindelijk zal dat het einde betekenen van Belarus als soevereine staat, aldus Isan.