Bewondering en respect na overlijden Desmond Tutu: ‘Een groot man is heengegaan’

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima koesteren “met dankbaarheid herinneringen aan aartsbisschop Desmond Tutu”. Dat laten zij zondag weten in een reactie op het overlijden van de aartsbisschop en Nobelprijswinnaar. ,,Met onverwoestbare blijmoedigheid streed hij voor recht en vrede. Hij gaf stem aan de hoop. Zijn innemende persoonlijkheid en karakteristieke lach hadden een grote wervende kracht en hielpen velen op het pad naar verzoening”, aldus de koning en koningin.

Tutu, die zondag thuis overleed en volgens zijn stichting op 1 januari zal worden begraven in Kaapstad, wordt veelvuldig geciteerd op social media, zoals: ‘Als je vrede wilt dan praat je niet met je vrienden maar met je vijanden’; of  ‘Mijn vader zei altijd: Verhef je stem niet, verbeter je argumenten’. 

D66-leider Sigrid Kaag vindt dat met het overlijden van Desmond Tutu de wereld een van zijn belangrijkste stemmen tegen onrecht verliest. ,,Zijn leven lang predikte hij tegen ongelijkheid en voor verbintenis. Zijn invloed en impact blijft van ultieme waarde. Een inspiratie voor ons allen het goede te doen”, twittert ze.

,,Desmond Tutu leefde wat hij preekte’’, zegt ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers in een reactie op Twitter vergezeld van twee citaten van de Zuidafrikaanse anti-apartheidsstrijder en Nobelprijswinnaar. ,,Zonder vergeving is er geen toekomst’ en ‘Als je afzijdig blijft bij onrecht dan heb je de kant van de onderdrukker gekozen'. 

Duizenden bekenden en onbekenden, van mensen die hem ooit ontmoetten tot mensen die hem bewonderden,  delen hun gedachten. De Schotse premier slaat de spijker op de kop waarom dat is. ,,Zijn leven heeft de wereld tot een betere plaats gemaakt’.  De Britse premier Boris Johnson roemt Tutu's rol in de strijd tegen apartheid en bij de worsteling om een nieuw Zuid-Afrika te vormen. ,,Hij zal worden herinnerd om zijn spirituele leiderschap en zijn onverwoestbare goede humeur.’’

President Cyril Ramaphosa van Zuid-Afrika noemt TuTu ‘een patriot die zijn gelijke niet kent’ . Hij roemt zijn niet aflatende strijd tegen apartheid en tegen onrecht elders in de wereld. The Nelson Mandela foundation noemt het verlies van Tutu ‘niet te bevatten’. ,,Hij was groter dan het leven en voor zovelen in Zuid-Afrika en overal op de wereld was zijn leven een zegen.’’

‘Een baken van licht’ voor mensenrechten overal ter wereld, noemt Amnesty International de overleden bisschop, en een ‘het morele kompas dat Zuid_Afrika zo hard nodig had'. 

,,Ik ben bedroefd door het overlijden van een wereldwijsgeer, mensenrechtenleider en machtige pelgrim op aarde. Wij zijn beter omdat hij hier was”, zei Bernice King, dochter van de vermoorde Amerikaanse dominee en voorvechter van de mensenrechten Martin Luther King.

,,Mijn vader was een man van gebed en een man van vrede. Zijn hart was groot genoeg om heel de wereld in liefde vast te houden”, reageert de in Nederland woonachtige dochter Mpho Tutu op de dood van haar vader, de Zuid-Afrikaanse Anglicaanse bisschop Desmond Tutu, tegenover dagblad Trouw.  Dochter Mpho is Anglicaans priester, de kerk waarvoor ook haar vader diende. Ze woont met haar vrouw in Amstelveen en is sinds kort acht uur in de week predikant in de remonstrantse, vrijzinnige kerk in Amsterdam. 

Maandag vliegt ze naar Zuid-Afrika voor de begrafenis van haar vader. ,,Hij werd eens beschreven als de kleinste reus”, appte ze zondag per telefoon, doelend op de kleine gestalte van de overleden bisschop en op zijn grootsheid. Tutu maakte geen verschil tussen mensen. Zijn dochter: ,,Hij verkeerde met de machtigen der aarde, en zat bij de kleinsten, de zwaksten, de armsten en de meest hulpbehoeftigen. Hij deed het met dezelfde liefde en lach.”

Prinses Mabel en Tutu stonden samen aan de basis van de organisatie Girls Not Brides, die probeert een einde te maken aan het uithuwelijken van kinderen. ,,Ik ben diep verdrietig door het overlijden van mijn dierbare vriend, aartsbisschop Desmond Tutu”, schrijft Mabel op de website van Girls Not Brides. ,,Ik heb de eer en het plezier mogen ervaren om met hem samen te werken. ‘Arch’ kwam altijd op voor mensen die niet gehoord werden.”

De prinses roemt het vuur waarmee Tutu na de apartheid ook probeerde een eind te maken aan kindhuwelijken. ,,Zijn toewijding was cruciaal voor de oprichting van Girls Not Brides. ‘Arch’ was een altijd gepassioneerd pleitbezorger voor gelijke rechten voor mannen en vrouwen. En hij deed dit altijd met een geweldige combinatie van diep geloof en geweldige humor. Hij zei altijd: ‘God is niet gek. God creëerde Eva omdat hij wist dat Adam het in zijn eentje niet zou gaan redden’.”

Tutu verscheen voor het duel met sc Heerenveen op het veld gehuld in een shirt van de Enschedese club en kreeg een staande ovatie van de 30.000 toeschouwers. Hij werd die dag benoemd tot erelid.

Toenmalig trainer Steve McClaren noemde het bezoek van Tutu destijds ‘een mijlpaal’ voor FC Twente. ,,Hij is een man van een ongekende statuur”, zei de Britse trainer. ,,Ik vond het fantastisch om hem de hand te mogen schudden. Het was een heel speciaal moment voor mij en voor FC Twente.”