Biden en Xi proberen met virtuele ontmoeting nader tot elkaar te komen

,,Het lijkt mij dat we met gezond verstand een vangrail moeten opzetten’’, zei Biden in de eerste minuten van zijn gesprek met Xi. De Amerikaanse president vreest het conflict tussen de twee grootmachten en riep op tot ‘verantwoordelijk leiderschap’ in de wereld. ,,Zoals ik al eerder zei, lijkt het onze verantwoordelijkheid, als leiders van China en de Verenigde Staten, om ervoor te zorgen dat de concurrentie tussen onze landen niet uitmondt in een conflict, bedoeld of onbedoeld.’’

De twee wereldleiders ontmoetten elkaar virtueel op een gespannen moment. Biden waarschuwde onlangs impliciet voor militaire actie van de VS in het geval van een Chinese aanval op Taiwan, in de ogen van de Chinese overheid een afvallige provincie. De VS zouden het eiland verdedigen, zei Biden. Taiwan was afgelopen nacht het voornaamste agendapunt van Xi, liet zijn staf vooraf weten.

Biden hoopt met vriendelijke persoonlijke betrekkingen een crisis te kunnen voorkomen. Hij kent Xi al jaren. ,,Ik denk dat het heel belangrijk is, en dat vertel ik andere wereldleiders als ze naar onze relatie vragen, dat we altijd heel eerlijk en open met elkaar gecommuniceerd hebben en ons nooit hebben hoeven afvragen wat de ander denkt als we wegliepen.’’

In het verleden noemde Xi de Amerikaanse president een ‘oude vriend’, en sprak ook Biden over ‘vriendschap’. Maar afgelopen zomer kwam Biden daarop terug in gesprek met een journalist. ,,Laten we iets rechtzetten: we kennen elkaar goed; maar we zijn geen oude vrienden. Het is puur zakelijk.’’ Kort voor de virtuele ontmoeting benadrukte ook woordvoerder Jen Psaki nog eens dat Biden de Chinese leider nadrukkelijk níet als vriend ziet.

Xi begroette hem prompt met die term. ,,Ik ben blij mijn oude vriend te zien’’, luidde de vertaling van zijn eerste woorden. ,,China en de VS moeten de communicatie en samenwerking uitbreiden’’, zei Xi. ,,Ik sta klaar om met u samen te werken, meneer de president, om consensus te bereiken, actieve stappen te zetten en de Chinees-Amerikaanse relaties in een positieve richting vooruit te bewegen.’’

Biden sprak van “duidelijk en eerlijk zijn waar we het oneens zijn” en zei tegelijk samen te werken bij gezamenlijke belangen. ,,Vooral bij cruciale mondiale kwesties zoals klimaatverandering.’’

President Biden wilde president Xi liever in persoon spreken, maar Xi is zijn land niet uit geweest sinds de start van de pandemie. Het Witte Huis temperde de verwachtingen vooraf, en weigerde het gesprek een ‘top’ te noemen. Er komt geen gezamenlijke verklaring na afloop.

De leiders hadden voor de gelegenheid wel elkaars vlaggen uit de kast gehaald en schermen laten aanrukken - in de Roosevelt Room van het Witte Huis verscheen Xi Jinping in tweevoud. Biden zat tijdens het videogesprek aan het hoofd van een grote tafel onder een schilderij van voorganger Theodore Roosevelt op een oorlogspaard.

Aan zijn zijde zaten de kenners van belangrijke dossiers, onder wie minister Tony Blinken van Buitenlandse Zaken en minister Janet Yellen van financiën - een grote beker koffie voor haar neus om scherp te blijven toen de avond viel in Washington. In Beijing was de ochtend aangebroken.

De twee presidenten zwaaiden naar elkaar, via hun schermen. ,,Misschien moet ik formeler beginnen, maar jij en ik zijn nooit zo formeel met elkaar omgegaan’’, zei Biden. De twee presidenten hebben er veel vergaderuren opzitten en reisden samen door China, toen ze beiden nog vicepresident waren.

Biden had eerder op de dag een stap gezet in de concurrentiestrijd met China die centraal staat in zijn buitenlandbeleid. In de tuin van het Witte Huis zette hij zijn handtekening onder een wet die ruim 1000 miljard dollar vrijmaakt voor investeringen in infrastructuur. Amerika kent veel wegen, bruggen en waterleidingen in belabberde staat.

,,Door deze wet zullen volgend jaar voor het eerst in 20 jaar Amerikaanse investeringen in infrastructuur sneller groeien dan die in China’’, zei Biden. ,,We zullen het komende decennium opnieuw de beste wegen, bruggen, havens en luchthavens hebben.’’