Brazilianen de straat op na dood zwarte man door blanke beveiligers

Op beelden die werden verspreid via social media is te zien hoe de 40-jarige zwarte man João Alberto Silveira Freitas minutenlang door twee blanke beveiligers wordt geslagen voor de ingang van een supermarkt van de Franse keten Carrefour. Ook zit een van de beveiligingsfunctionarissen met zijn knie op de rug van de man, die bezweek aan zijn verwondingen. 

Volgens Braziliaanse media had de man kort daarvoor een conflict met een kassamedewerker, die de hulp van de bewakers inriep. Daarop namen ze hem mee naar buiten en begonnen ze op hem in te slaan.

De twee beveiligers, van wie er één werkzaam is bij de militaire politie, zitten vast op verdenking van moord, aldus de politie in Porto Alegre.

In onder andere São Paulo, Rio de Janeiro, Brasília, Belo Horizonte en Porto Alegre gingen vrijdag mensen de straat op om te protesteren tegen de gewelddadige dood van Freitas. Daarbij riepen ze leuzen als ‘Zwarte levens doen ertoe’ en ‘Geen gerechtigheid, geen vrede!’

Op een aantal plaatsen liepen de betogingen uit op tumult en vernielingen. Voor de Carrefour-winkel in Porto Alegre betoogde een groep demonstranten met spandoeken waarop onder meer ‘Racisme is het virus’ en ‘Gerechtigheid voor João Alberto’ stond. De betoging begon vreedzaam, maar eindigde in vandalisme. De politie gebruikte traangas om de orde te herstellen.

In São Paulo bestormden honderden mensen een filiaal van Carrefour waarbij onder meer de glazen gevel en geparkeerde auto’s werden vernield. In de winkel werd brand gesticht. In Rio de Janeiro sloot een filiaal van Carrefour nadat een groep van zo'n 200 demonstranten de winkel binnenging en onder meer ‘Carrefour moordenaar’ riep. Ook in de hoofdstad Brasília drongen betogers een Carrefour-filiaal binnen, waarbij spandoeken werden getoond met de tekst ‘Winkel niet bij Carrefour. Het kan je dood worden’.

De woede van de betogers richtte zich ook tegen de Braziliaanse vicepresident generaal Hamilton Mourão. Die zei vrijdag in een reactie op de dood van Freitas dat ,,er geen sprake is van racisme, want racisme bestaat niet in Brazilië’’.

Dat werd later tegengesproken door de voorzitter van het Braziliaanse parlement, Rodrigo Maia. ,,De cultuur van haat en racisme moet bij de wortel worden aangepakt en al het gewicht van de wet moet worden gebruikt om degene te straffen die haat en racisme stimuleert’’, schreef hij in een tweet.

Vrijdag 20 november is in Brazilië jaarlijks de nationale Dag van het Zwarte Bewustzijn, waarop wordt stilgestaan bij het slavernijverleden, racisme in de Braziliaanse samenleving en de plaats die de zwarte en gekleurde bevolking daarin inneemt.

Van de 210 miljoen Brazilianen is 55,4 procent ‘zwart’ of ‘bruin’, zoals het Braziliaanse statistiekbureau IBGE de sociale klassen aanduidt. Van een evenwichtige samenleving is, iets meer dan 130 jaar na de afschaffing van de slavernij in 1888, echter geen sprake. ‘Zwarten’ en ‘bruinen’ hebben minder kans op een baan en doen vooral laaggeschoold werk, hun salaris ligt gemiddeld 70 procent lager, ze raken eerder werkloos en stoppen eerder met school of studie. 

Ook is 74 procent van de slachtoffers van dodelijke geweldsmisdrijven gekleurd, volgens cijfers van de non-gouvernementele organisatie Forum voor Openbare Veiligheid. Dat percentage ligt zelfs op 79 procent van het aantal mensen dat door politiegeweld om het leven komt.