Britse regering in rapport: tekorten en chaos na no deal-brexit

De Britse parlementsleden hadden net voordat ze tijdelijk naar huis waren gestuurd de regering verplicht om de details van de zogeheten ‘Operation Yellowhammer’ bekend te maken. In dat geheime rapport worden de waarschijnlijke gevolgen van een brexit zonder akkoord op een rijtje gezet. Het document werd op 2 augustus opgesteld en gaat uit van het slechts mogelijke scenario. Eerder was er al uit gelekt, onder meer naar Sky News en naar The Sunday Times. Destijds werd het nieuws door ministers half ontkend, nu blijkt dat wel degelijk een ‘redelijk worst-case scenario’ is opgesteld. Ofwel er is - uiteraard - een reële inschatting gemaakt van wat er fout kan gaan wanneer een deal met de EU uitblijft en allerlei grensregelingen vervallen.

Vrachtwagenchauffeurs kunnen te maken krijgen met dagenlange vertragingen aan de grens en het verkeer in de tunnel onder Het Kanaal kan in een dag tijd met 40 tot 60 procent dalen. Volgens een schatting van de regering zou 85 procent van de vrachtwagens die de oversteek naar Europa maken (in augustus, toen het rapport klaar was) niet zijn voorbereid op de nieuwe instructies van de Franse douane. Het kan tot drie maanden duren voordat de situatie op het Kanaal verbetert, maar - zo zegt het rapport - dat kan ook ‘aanmerkelijk langer duren'.

Medicijnen en vers voedsel zullen ondertussen minder makkelijk verkrijgbaar zijn en duurder worden. Er worden vooral problemen verwacht met medicijnen met een beperkte houdbaarheid omdat je die niet lang van tevoren kunt inslaan. Britse boeren zouden te maken krijgen met ziektes van hun vee door tekorten aan medicijnen. Ook de elektriciteitsprijs gaat omhoog. Mensen met een laag inkomen zullen ‘onevenredig’ beïnvloed worden door de stijgende voedsel- en brandstofprijzen.

Britse reizigers van en naar Europa kunnen te maken krijgen met strengere grenscontroles, wat kan leiden tot langere wachttijden bij de aankomst in Europese luchthavens, havens en grensovergangen. Wat verder van huis zou ook het overzeese gebiedsdeel Gibraltar de nodige problemen krijgen aan de grens met Spanje. De wachttijd voor een grensovergang daar wordt geschat op vier uur en dat zou zelfs enige maanden kunnen duren. In het geval van een 'harde grens’ tussen het Britse Noord-Ierland en de Ierse republiek worden niet alleen economische risico's uitgewerkt maar wordt serieus gevreesd voor veiligheidsrisico's door dan weer oplopende spanningen tussen katholieke en protestante extremisten.  

De Britse autoriteiten vrezen door dat alles in heel Groot-Brittannië sociale onrust, zo staat in het rapport, omdat er ‘protesten en tegenprotesten zullen plaatsvinden’ rond brexit. Dit zou de politie en hulpdiensten extra gaan belasten. Er wordt ook rekening gehouden met spanningen in niet nader genoemde gemeenschappen. 

In een reactie op de vrijgave van het document stelt een Britse regeringswoordvoerder dat Operation Yellowhammer mogelijke gevolgen van een no deal brexit onderzoekt maar absoluut geen scenario is waarop moet worden ingespeeld. Volgens premier Boris Johnson is een deal met de EU over een geordend vertrek nog steeds mogelijk.