Cadeautje van de Belgen: het vrijstaatje 'Snoravia'

Het heet een natuurgebied te zijn en je komt er door naar Eijsden te rijden, bij de jachthaven te parkeren, naar de Maas te lopen en rechtsaf te slaan, de landtong op. Na een paar honderd meter zie je dan een hekje dat niemand tegenhoudt, want het prikkeldraad dat eraan vastzat heeft losgelaten.

Passeer dat hek en je bent er: in België, op precies dát landje-vol-struikgewas dat België eind dit jaar aan Nederland overdraagt. De Belgische politie zal er blij mee zijn. Het schiereilandje zit vast aan Nederland en is verder omringd door de Maas. Als Belgische agenten erheen willen, moeten ze per boot en de laatste meters wadend door het water, want een aanlegsteiger is er niet.

Onthoofd
Zo ging het dus 5 jaar geleden toen een wandelaar een lijk op het schiereiland zag liggen, onthoofd ook nog. Dat rook naar misdaad, maar de Nederlandse politie mocht er niet opaf. Dus moesten de Belgen erheen. ,,Per boot dus, want over land moet je via Nederland en dat mag niet zomaar, dan moeten we eerst officieel toestemming vragen aan jullie,'' vertelt de Belgische politiecommissaris Jean François Duchesne.

Hij weet het nog goed, die hele delegatie in dat bootje, die daarna het modderige talud op moest klimmen. De Belgen waren er snel uit: de man was geen slachtoffer van moord. ,,Gewoon overleden, wees sectie uit,'' zegt Duchesne. ,,Z'n hoofd vonden we een paar meter verderop. Waarschijnlijk losgeknaagd door dieren, zei de lijkschouwer. Hij was vermist en lag er al een paar weken.''

Onderhandelingen
Een jaar na het gehannes rond het lijk, in 2012, begonnen de onderhandelingen om dit stuk België aan Nederland te geven. In ruil overigens voor een nog kleiner stukje Nederland, van 4 hectare, dat aan de overkant van de Maas in dezelfde situatie verkeert. De schiereilandjes zijn een overblijfsel uit de periode 1960-1980 dat de Maas op een aantal plekken werd gekanaliseerd en minder bochtig werd.

De landsgrens werd echter niet verlegd, waardoor stukjes grondgebied van Nederland en België ineens bij het verkeerde land hoorden, fysiek gezien. ,,Dat leidt tot veel handhavingsproblemen,'' zegt Cècely Loontjens van de provincie Limburg over het feit dat politiekorpsen uit beide landen er eigenlijk niet kunnen komen. ,,En dus hebben veel overtredingen plaats.''

Peter Skibicki van jachthaven Portofino weet daar alles van. ,,Het is een vrijplaats,'' zegt hij. ,,Naaktlopers komen er, homo's spreken er af. Illegale vissers zie je er. Stropers ook. Of als je met je bootje flink wil feesten met drank en drugs, leg daar maar aan, de politie mag er toch niet komen. En ook gebeurd: iemand met een postadres in Nederland, die daar in een bootje woont en uitkering trekt in Nederland. De sociale dienst kan hem toch niet pakken daar.''

Vrijwilligers
,,Oh ja,'' zegt Peter, ,,en de Antwerpse club van snorrendragers komt er elk derde weekend van juni het land claimen. Onder de gedachte: als je dat járen volhoudt, wordt het ooit echt van jou.'' Een bordje met de tekening van een snor en de tekst 'Republiek Snoravia' staat bij de landsgrens.

Stropers, oplichters, feestvierders en snordragers. Maar nu in de winter zie je ze niet in het bosgebiedje. Het is te danken aan vrijwilligers dat het drassige wandelpad een beetje begaanbaar is, want het Limburgs Landschap houdt op met harken bij precies dat hekje dat Nederland van België scheidt. Zelfs de Hollandse gallowayrunderen gaan de grens niet over.

Logisch
De Belgen kwamen er ook zo goed als nooit, trouwens, erkent commissaris Duchesne. ,,Als iemand daar wat ziet, bellen ze nóóit ons. Altijd de Nederlandse politie. Het is dus logisch dat het eindelijk naar Nederland overgaat.''

Wat daarna gebeurt met 'het vrijstaatje in de Maas' is nog onduidelijk. Cècely Loontjens legt uit dat 'afspraken over het gebied in het nog op te stellen 'traktaat' zullen komen te staan', dat straks naar de ministers van Buitenlandse Zaken gaat ter ondertekening.

Toch weet Peter Skibicky zeker dat het schiereilandje een natuurgebiedje zal blijven: ,,Van tijd tot tijd overstroomt de Maas en staat het schiereiland onder een halve meter water. Ze zullen er dus nooit gaan bouwen.''