China wil regels lockdowns nu toch wat versoepelen, maar coronastrategie blijft overeind

De Chinese regering geeft nog geen commentaar op de coronaprotesten of de kritiek op Xi, maar heeft nu toch besloten om ten minste enkele van de bekritiseerde beperkingen te versoepelen. Volgens waarnemers lijkt dat vooral bedoeld om de groeiende woede op straat te beteugelen. Protesten hebben zich nu naar ten minste acht grote steden verspreid.

De meeste demonstranten klagen over, zo vindt men, buitensporige beperkingen vanwege corona, maar sommigen richtten hun woede ook op Xi Jinping, de machtigste leider van China sinds de jaren 80. In een geverifieerde video is te zien en te horen hoe een menigte in Sjanghai zaterdag scandeerde: Xi Jinping! Treed af! CCP! Treed af!’

Sjanghai, de dichtstbevolkte stad van China, lijkt het brandpunt te zijn van de protesten. De oplopende frustraties over het regeringsbeleid komen na steeds terugkerende lockdowns die hele steden en regio’s lamleggen, vooral nu er een nieuwe golf van besmettingsgevallen opspeelt. Zondag meldde China 39.791 nieuwe coronabesmettingen. Vandaag steeg het aantal nieuwe dagelijkse gevallen tot 40.347 - de vijfde opeenvolgende dag met een recordaantal gevallen - waarvan 36.525 zonder symptomen.

‘De feiten hebben volledig bewezen dat elke versie van het preventie- en bestrijdingsplan de test van de praktijk heeft doorstaan’, reageerde een commentator van de staats- en partijkrant People’s Daily. Er werd gepleit voor een effectieve uitvoering van de antivirusstrategie, wat in het communistische jargon kleine veranderingen betekent, maar ook dat de regering van Xi niet van plan is van koers te veranderen. Het stadsbestuur van Peking heeft wel aangekondigd dat het niet langer poorten zal plaatsen om de toegang tot appartementencomplexen waar besmettingen worden gevonden te blokkeren. Dit naar aanleiding van de brand in Urumqi.

Die dodelijke brand vormde de directe aanleiding voor de demonstraties, die dit weekend ook in Peking, Wuhan (waar de epidemie ooit begon), Chengdu, Xian en Nanjing werden gehouden. Tien mensen, onder wie drie kinderen, kwamen om toen de brandweer niet dicht genoeg bij een brandend flatgebouw kon komen in Urumqi, de hoofdstad van Xinjiang, in het uiterste noordwesten van China. Bewoners gaven de schuld aan lockdown-gerelateerde maatregelen die de reddingspogingen belemmerden. In het flatgebouw zouden niet alleen deuren zijn vergrendeld vanwege de coronamaatregelen, ook zouden reddingswerkers het gebouw moeilijk hebben kunnen bereiken door hekken die waren geplaatst vanwege de lockdown. Sommige slachtoffers zouden ook - uit angst de coronaregels te overtreden - hun woning niet direct hebben durven verlaten. In Urumqi mogen bewoners al honderd dagen praktisch de deur niet uit.

Chinese ambtenaren reageerden aanvankelijk verbolgen op die aantijgingen en ontkenden dat de late hulpverlening iets met de coronabeperkingen te maken had. Ook zeiden ze dat ‘het vermogen van sommige bewoners om zichzelf te redden te zwak was’. Dat laatste viel heel slecht en bleek olie op het vuur, vooral in de Chinese sociale media ging het los tegen de lockdowns. De meeste van die berichten zijn verwijderd.

Er is nog geen officiële reactie over hoeveel mensen werden vastgehouden nadat de politie pepperspray had gebruikt tegen demonstranten in Sjanghai en de grootste moeite had om demonstraties in andere steden, waaronder de hoofdstad te onderdrukken. ‘Openlijk verzet komt zelden voor in China, vooral wanneer het gericht is tegen de centrale regering en de regerende Communistische Partij’, benadrukt de Hongkongse krant South China Morning Post vanochtend. Deze ongewone uiting van frustratie en publieke woede in veel delen van het land vormt ‘een grote uitdaging voor het leiderschap van de sterke man Xi Jinping en zijn coronabeleid’, schrijft de goed ingevoerde krant.

Een BBC-journalist werd zonder reden opgepakt tijdens de protesten. Tekst gaat verder na de video.

Dit soort protesten zijn ongekend in China, behalve dan in Hong Kong voordat president Xi de touwtjes daar aantrok. Er wordt nu in Peking, op straat, ook geprotesteerd tegen het regime van Xi en tegen de Communistische partij. Volgens waarnemers is dat niet alleen bijzonder maar ook heel dapper van de demonstranten. In China is het buitengewoon gevaarlijk om openlijk kritiek te uiten op de secretaris-generaal van de Communistische Partij (Xi). Je loopt het risico in de gevangenis te belanden. Vanwege de censuur die op de sociale media onmiddellijk intrad ontstond er een bijzonder protest op straat waar Chinezen demonstratief met witte A4-tjes zwaaiden. Er hoefde ook geen tekst op, iedereen in China weet waar de boosheid over gaat. Inmiddels zijn de blanco velletjes een symbool van verzet geworden. Gesproken wordt al van de ‘A4-revolutie’ of van de ‘blanco vel-revolutie’.

In een video van dit weekeinde zijn tientallen studenten op de campus te zien die staand en zwijgend stukken wit papier vasthielden. Soortgelijke taferelen deden zich tijdens het weekend voor in andere grote steden. ,,Er stond absoluut niets op, maar we weten wat er staat”, vertelde een demonstrerende vrouw aan de BBC-correspondent ter plaatse.

Chinezen gaan de straat op met lege A4'tjes. Tekst gaat verder na de video.

China’s strenge coronamaatregelen laten veel boeren in het land geen andere keuze dan de gewassen te vernietigen die zij niet langer weten te verkopen. Er ontstaan daardoor steeds meer zorgen over voedseltekorten, die ook weer leiden tot woede op sociale media. Het vervoer van gewassen wordt bemoeilijkt door quarantaineverordeningen en door verkeerscontroles op de wegen die samenhangen met coronamaatregelen.

Groenten als kool, radijs en spinazie worden momenteel geoogst in China, maar blijven veelal steken op het platteland. Vrachtwagens en handelaars willen of kunnen door de coronaregels de dorpen niet in om de landbouwproducten op te halen. Op online circulerende video’s is te zien hoe sommige boeren hun gewassen dumpen, omdat zij moeite hebben hun oogst te verkopen. Verschillende media melden dat gewassen worden vernietigd in belangrijke producerende regio’s als de provincies Shandong en Henan.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: