China zorgt er in Hongkong voor dat 'schrik voor het regime’ actief blijft

Volgens Lam zal de wet de stabiliteit in Hongkong herstellen, maar ondertussen raken mensenrechtenorganisaties steeds bezorgder om de implicaties van de omstreden wet. Stijn Deklerck van Amnesty International benadrukt dat de wet uitdrukkelijk vermeldt dat deze van toepassing is op personen en acties waar ook ter wereld. Dat maakt deze wet zeer verregaand, vindt hij.

,,Ik ben erg ongerust over de mensen in Hongkong, over de demonstranten, over mensenrechtenorganisaties die eveneens op de korrel worden genomen door die wet. Er zijn veel internationale mensenrechtenorganisaties in Hongkong juist omdat daar mensenrechtenschendingen in China van nabij konden worden gevolgd en aangekaart. Dat gebeurde op de universiteit, in de pers, in boekhandels en dus bij NGO’s (niet-gouvernementele organisaties, red.). Het ziet ernaar uit dat die vrijplaats nu verleden tijd is.”

In China werden mensen al om de meest uiteenlopende redenen aangehouden en veroordeeld voor activiteiten die volgens Peking onder ‘omverwerping van de staat’ zouden vallen. Mensenrechtenadvocaten, Oeigoerse geleerden en recent Xu Zhangrun, een Chinese hoogleraar Rechten die kritisch is over het gevoerde beleid, zijn op dubieuze gronden opgepakt en monddood gemaakt. ,,Meestal op basis van dezelfde onduidelijke definities die nu in die nieuwe veiligheidswet van Hongkong staan. Dat is deel van het spel van de regering in Peking, ze houden het zo vaag mogelijk om het zo breed mogelijk te kunnen doen gelden. Ze zorgen er zo voor dat de schrik voor het regime actief blijft. Want je gaat je op elk moment afvragen ‘zou ik nu in overtreding zijn’. Theoretisch gezien kan het allemaal. Je bent feitelijk overgeleverd aan de overheid in Peking.”

Deklerck houdt zijn hart vast voor de mensenrechten in Hongkong tijdens de komende periode. ,,Er zijn al mensen opgepakt nadat de wet werd ingesteld, ook iemand die werd gefouilleerd en een onafhankelijkheidsvlag in zijn tas bleek te hebben. Dus die vlag was nog niet eens uitgerold. Dat is een onrustwekkend voorproefje van hoe autoriteiten de wet kunnen gaan gebruiken om critici monddood te maken.’’

Is China onder de indruk van de vele protesten in Europa? Meer toch dan vaak wordt gedacht, aldus Frans Paul van der Putten van Instituut Clingendael. ,,De protesten zijn vervelend voor het imago van China dat toch al te lijden had onder de uitbraak van het coronavirus. Tegelijk legt dit ook meer druk op de Chinese regering omdat die dan ook weer binnenlands moet laten zien dat ze niet gevoelig voor zijn voor kritiek van buiten. Je draagt zo bij aan spanningen in het land zelf want je gooit olie op het vuur van het Chinese nationalisme wat al heel sterk is. Economische maatregelen blijven lastig omdat die ook pijn doen voor Europa zelf.”

Eerder dit jaar werden al vele mensen gearresteerd bij protesten tegen de veiligheidswet in Hongkong: