'Deradicaliseringsprojecten Frankrijk amateuristisch'

Het Franse beleid om geradicaliseerde moslims weer op het goede pad te krijgen is 'amateuristisch en chaotisch'. Er zijn tientallen verschillende projecten, maar er zit geen enkele rode lijn in. Er bestaat geen coördinatie, er wordt niet geëvalueerd, en nogal wat hulpverleners melden zich vooral omdat er miljoenen aan subsidies worden verdeeld. Dat zeggen specialisten die onderzoek doen naar het beleid.

,,Iedereen rommelt maar een beetje aan. Het is amateurisme ten top. En niemand evalueert die tientallen projecten, dus niemand weet of het enig effect heeft'', zegt senator Esther Benbassa (EELV/De Groenen).

Zij doet samen met de rechtse senator Catherine Troendlé (Les Républicains) onderzoek naar het deradicaliseringsbeleid in Frankrijk. En hun conclusies tot nu toe zijn snoeihard. ,,We waren in een gevangenis waar radicale gedetineerden worden geholpen.

Choquerend
Personeel krijgt daar soms maar één dag les in de islam en terrorisme en dan moeten ze aan het werk. En de radicale gedetineerden krijgen Engelse les en schrijfles. Wat hoop je daarmee te bereiken? Dat ze minder radicaal worden? Het was choquerend.''

In andere gevangenissen meldt het personeel dat radicale gevangenen 'zeilles, fietsles en cursussen boksen en gevechtssporten' krijgen, in het kader van hun deradicalisering. ,,Er is ontzettend veel geld beschikbaar dus er moesten heel snel projecten worden verzonnen'', aldus een vakbondswoordvoerder.

In Frankrijk bestaan zo'n 75 verschillende projecten waar geradicaliseerde moslims hulp krijgen. Dat wordt gedaan door onder anderen vrijwilligers, psychiaters, jeugdwerkers, gevangenissen en justitie met ieder een eigen aanpak. De grootste particuliere organisatie, de CPDSI van antropologe Dounia Bouzar, benadert geradicaliseerde jongeren als leden van een sekte. ,,Wij organiseren groepsgesprekken net zoals Anonieme Alcoholisten dat doen'', aldus Bouzar.

Deradicaliseren
Frankrijk telt volgens overheidscijfers zo'n 8.800 'potentieel gevaarlijke' moslimextremisten. Bijna 1.800 van hen zijn minderjarig. Het signaleren, opvangen en deradicaliseren van deze groep, is een prioriteit van de regering-Hollande. Deze week opent het eerste nationale deradicaliseringscentrum zijn deuren.

,,Politici willen graag scoren met grootse plannen. Maar het échte debat over hoe dat nou eigenlijk moet, deradicaliseren, dat debat is in Frankrijk nog niet eens begonnen. Coördinatie tussen al die projecten is er niet. Het is één grote chaos'', zegt politicoloog Asiem El Difraoui, die op verzoek van de Franse overheid onderzoek deed naar het deradicaliseringsbeleid in Groot-Brittannië, Denemarken en Duitsland.

Wildgroei
Er is sprake van een wildgroei aan projecten. Dat lijkt mede te maken te hebben met de enorme geldstromen. Tussen 2014 en 2016 is de hoeveelheid subsidies voor deradicaliseringsprojecten gestegen van 500.000 naar 6 miljoen euro, rekende dagblad Le Figaro uit.

,,Het is big business geworden'', aldus senator Benbassa. ,,Ik wil niet zeggen dat het allemaal charlatans zijn, maar er lopen veel mensen tussen die er helemaal geen verstand van hebben. Ik heb zogenaamde specialisten ontmoet die net zo goed autoverkoper hadden kunnen zijn.''

De politie van Parijs beëindigde vorig jaar de samenwerking met een prestigieus project in de banlieues. De organisatie kreeg een startsubsidie van 35.000 euro om geradicaliseerde jongeren te helpen, maar kon daarna geen enkel bewijs overleggen waaruit bleek hoe het geld was uitgegeven.

De rijksoverheid zette ook een deel van de samenwerking stop met de organisatie CPDSI, omdat de schijn was ontstaan van belangenverstrengeling.