‘Donetsk arresteert MH17-verdachte om hem te beschermen’

Volgens bronnen van de Russische afdeling van de BBC is Chartsjenko al op 11 maart – twee dagen na het officiële begin van het proces in Nederland – opgepakt. Dat zou zijn gebeurd wegens betrokkenheid bij een illegale huiszoeking in 2014 in Donetsk en verboden wapenbezit.

Maar volgens een anonieme oud-collega van Chartsjenko (de enige Oekraïner onder de vier verdachten, met als bijnaam ‘de mol’) is dat een merkwaardig verhaal: tegen de huiszoeking is geen klacht ingediend. En het ministerie van staatsveiligheid van de DNR heeft Chartsjenko zelf vorig jaar een pistool gegeven, juist vanwege zijn verdenking in de zaak MH17.

De DNR-autoriteiten zouden volgens de oud-collega met de arrestatie hebben willen voorkomen dat Oekraïense commando’s Chartsjenko, die als enige verdachte nog in de DNR woont, ontvoerden. Door hem nu gevangen te zetten, isoleren ze hem, aldus de bron van de BBC. Een soortgelijk scenario ontrolde zich afgelopen zomer, toen het Oekraïense leger diep in de DNR getuige (inmiddels officieel verdachte) Vladimir Tsemach ontvoerde en overbracht naar Kiev.

Tsemach werd in september 2019 betrokken in een gevangenenruil tussen Oekraïne en Rusland en naar Moskou gestuurd. Dat was opvallend, omdat hij officieel de Oekraïense nationaliteit heeft. De enige reden die Moskou kon hebben hem bij de gevangenenruil te betrekken, was dat hij op die manier niet kon getuigen in het MH17-proces.

Nadat de Nederlandse en Australische politie Tsemach aan de vooravond van de gevangenenruil in Kiev in allerijl hadden ondervraagd, vloog hij naar Moskou, waar vandaan hij direct terugkeerde naar de DNR.

,,Chartsjenko heeft tot het laatst rustig in Donetsk gewoond en nooit vermoed dat er zoiets met hem zou kunnen gebeuren’’, zegt de oud-collega tegen de BBC. ,,Misschien willen ze hem op deze harde manier beschermen, maar het is wel een heel vreemde methode om dat zo te doen.’’

Chartsjenko was in 2014 commandant van een van de onderdelen van de Russische militaire inlichtingendienst GROe in de DNR. Hij zou mogelijk aanwezig zijn geweest bij de lancering van de BUK-raket die MH17 op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne neerschoot. Daarbij kwamen alle 298 inzittenden om het leven, onder wie 196 Nederlanders.

De Oekraïense autoriteiten vaardigden al in juli 2015 een opsporingsbevel uit tegen Chartsjenko. Hij werd door Kiev verdacht van oprichting van een terroristische groep. Sinds de zomer van 2014 vechten pro-Russische opstandelingen in de Oost-Oekraïense regio’s Donetsk en Loehansk voor onafhankelijkheid van Oekraïne, nadat in februari van dat jaar een volksopstand de pro-Russische president Viktor Janoekovitsj had verdreven.

In 2019 stelde het Nederlandse Openbaar Ministerie Chartsjenko officieel in staat van beschuldiging van betrokkenheid bij het neerschieten van MH17. Naast hem werden ook de Russen Igor (‘Strelkov’) Girkin, Sergej Doebinski en Oleg Poelatov aangeklaagd. Het drietal woont in Rusland en loopt daar vrij rond. Geen van allen is tot dusverre aanwezig geweest bij het proces op Schiphol. Alleen Poelatov laat zich juridisch bijstaan. De Nederlandse advocaten Sabine ten Doesschate en Boudewijn van Eijck hebben zijn verdediging ter hand genomen.

Bekijk al onze video’s rond MH17: