Dubbel verlies voor Johnson: wel een wet, maar geen verkiezingen

Tegen de zin van Boris Johnson stemde het Lagerhuis gisteravond in met de wet die een no deal-brexit op 31 oktober kan tegenhouden. Als de wet nu ook door het Hogerhuis komt is de Britse premier verplicht om tot 31 januari uitstel van de brexit te vragen bij de EU, als er op 19 oktober geen brexitdeal ligt. De wet die de oppositie indiende werd met 327 tegen 299 aangenomen.

Wel werd er zeer verrassend een amendement aan toegevoegd: als de premier moet vragen om uitstel van de brexit, dan moet hij ook het Lagerhuis nog een keer over de oude brexitdeal (de deal die Theresa May eerder uitonderhandelde met de EU) laten stemmen. Dat akkoord is eerder drie keer weggestemd door het Lagerhuis, wat uiteindelijk ook het einde van May als premier betekende.

Met de woorden ‘de Britten moeten nu maar bepalen of ze mij of Corbyn naar Brussel willen sturen om dit op te lossen’, opende hij vervolgens het debat over vervroegde verkiezingen. Na negentig minuten debat volgde stemming en uitslag: Johnson kwam 136 stemmen tekort. Zijn derde nederlaag in drie stemmingen: slechter is een Britse premier zijn regeerperiode waarschijnlijk nooit begonnen. Dat Johnson verloor was geen verrassing: voor het uitschrijven van verkiezingen heeft de Britse premier namelijk een supermeerderheid van twee derde van de Lagerhuisleden nodig.

Aangezien Johnson geen parlementaire meerderheid meer heeft en de oppositie al had aangegeven de motie niet te steunen, was de uitkomst bij voorbaat al bijna zeker: Johnson zou het niet halen. En zo geschiedde. De Britse premier reageerde woedend op zijn verlies. ,,Jeremy Corbyn is waarschijnlijk de eerste leider van de oppositie in de geschiedenis van onze democratie die verkiezingen weigert. Ik kan alleen maar speculeren over de achterliggende reden. De meest voor de hand liggende conclusie is dat hij denkt dat hij niet kan winnen. Hij zou zijn positie moeten heroverwegen.”

Het is weer een bizarre wending in het brexitproces dat het Verenigd Koninkrijk al ruim drie jaar gijzelt: een regeringspartij die verkiezingen wil, een oppositie die daarvoor bedankt. Toch is de terughoudendheid van die laatste te verklaren: hun eerste prioriteit is het voorkomen van een no deal-brexit op 31 oktober. Eerst willen zij dus dat de anti-no deal-brexitwet wordt aangenomen in het Lager- en Hogerhuis.

Ze vertrouwen premier Johnson voor geen cent en vrezen dat hij -als hij eventuele vervroegde verkiezingen midden oktober wint- de Britten alsnog op de brexitdeadline van 31 oktober zonder deal uit de EU laat crashen. De oppositiepartijen willen wel verkiezingen, maar niet op Johnsons voorwaarden en niet op 15 oktober, de datum die de premier voor ogen had. Eerst de wet regelen, dan verkiezingen, benadrukte Labour-leider Corbyn gisteren nog maar eens.

Johnson heeft nu een aantal opties om toch nieuwe verkiezingen te forceren. Hij kan een verkiezingsnoodwet indienen: anders dan bij de verkiezingsmotie die hij gisteren verloor heeft hij hier een normale meerderheid voor nodig. Mocht dat niet lukken, dan kan hij in theorie ook nog kiezen voor de nucleaire optie: een motie van wantrouwen tegen zichzelf indienen, die expres verliezen en heel hard hopen dat Labour niet in staat is om een interim-regering te vormen met andere oppositiepartijen. Als de oppositie er in dat geval niet binnen twee weken uitkomt, volgen automatisch nieuwe verkiezingen.

First things first: de anti-no deal-brexitwet die nu bij het Hogerhuis ligt. Johnson’s loyale medestanders daar proberen daar de komende nachten door te debatteren en het proces te rekken tot vrijdagochtend 10.00 uur Britse tijd. Dat zou genoeg moeten zijn om de wet toch nog tegen te houden. Lord Newby, leider van de Liberaal Democraten was in ieder geval klaar voor de strijd. Hij twitterde net voor het begin van het debat een foto van zichzelf met een koffer voor het parlement. ,,Ik heb mijn dekbed, schone kleren en scheerspullen meegenomen.”

Gisteren bespraken we de historische nederlaag van Johnson in De Ochtend Show to go. Bekijk hieronder het fragment.