Een sieraad met het kampnummer van oma ter herinnering aan de Holocaust
Dana Rogozinski maakt sieraden met concentratiekampnummers om de massamoord op Joden te herdenken. Haar werk roept hevige emoties op in Israël, waar de Holocaust nog altijd springlevend is.
Het eerste sieraad was een gouden halsketting in de vorm van één letter en vier cijfers: A5674. Dat was het nummer dat de nazi's tijdens de Tweede Wereldoorlog in het vernietigingskamp Auschwitz op de onderarm van Ella Lucak Rogozinski (91) tatoeërden.
,,Mijn oma liet haar leven lang dit nummer op haar arm aan mensen zien. Het was haar manier om te vertellen over wat er met haar in de Tweede Wereldoorlog was gebeurd", zegt haar kleindochter en juwelenontwerpster Dana Rogozinski (29).
Holocaustoverlevende
Mijn oma liet haar leven lang dit nummer op haar arm aan mensen zien
Oma Ella overleefde meerdere concentratiekampen en een dodenmars voordat ze in Bergen-Belsen werd bevrijd. Na de oorlog ontmoette ze haar man Jakob, ook een Holocaustoverlevende, in een kamp voor ontheemden. Het stel trouwde twee weken na de ontmoeting en emigreerde; eerst naar Israël, later naar de VS, waar Ella nog altijd woont.
,,Toen ze begon te dementeren zocht ik naar een manier om haar herinneringen te laten voortleven. Mijn oma had vijftig jaar als juwelier gewerkt, zo kwam ik op het idee." De halsketting met het nummer van haar oma, draagt Dana zelf, maar de bal begon al snel te rollen. Een oom wilde manchetknopen met het nummer, neefjes en nichtjes een armband. Later volgden anderen uit de Joodse gemeenschap in Jacksonville (Florida), waar Dana opgroeide.
Oorlogsverhalen van familie
Inmiddels is de Holocaustsieradenlijn Jakob Ella, naar Dana's grootouders, een hit. De Amerikaanse ontwerpster, die in Israël woont, verkoop de sieraden over de hele wereld. Via Facetime of Skype bespreken klanten de oorlogsverhalen van de familie en hun wensen voor het materiaal. Zulke stukken worden op maat gemaakt in een proces dat wel vier maanden kan duren.
Lees verder onder de foto
Anderen willen een goedkoper standaardontwerp, bijvoorbeeld de populaire 'omgekeerde B', een referentie naar de beruchte spreuk 'Arbeit macht frei' die de nazi's cynisch boven de ijzeren poort van Auschwitz hadden aangebracht. ,,Ik krijg ook verzoeken van niet-Joodse mensen die niet werden getroffen in de Holocaust, maar die een sterke band met de gebeurtenis voelen en het verhaal willen vertellen", zegt Rogozinski, die tevens als vrijwilliger in het Israëlische Holocaustherdenkingscentrum Yad Vashem werkt. ,,Dan doe ik archiefonderzoek en ontwerp ik bijvoorbeeld een sieraad met een nummer van iemand wiens hele familie is uitgemoord. Het verhaal krijgen zij erbij."
'Deel van je leven'
Idan Nashnaz(28), een elektromonteur uit Be'er Sheva in het zuiden van Israël, is eigenaar van twee stukken uit de collectie van Jakob Ella. Ook hij heeft het nummer van de oma van Dana om zijn nek. ,,Mijn joodse familie komt oorspronkelijk uit Iran en was niet direct betrokken bij de Holocaust. Maar als je opgroeit in Israël wordt het deel van je leven." Nashnaz las over de sieraden op Facebook en nam contact op met Dana. ,,Het verhaal van haar grootmoeder emotioneerde mij zo dat ik het bij me wilde dragen."
Lees verder onder de foto
Rogozinski's sieraden roepen regelmatig heftige reacties op in Israël, waar de Holocaust nog zeer aanwezig is. Middelbare scholen reizen ieder jaar af naar de Duitse vernietigingskampen in Europa en tijdens de verplichte militaire dienst wordt veel aandacht aan de tragedie besteed. De herdenking ligt uiterst gevoelig. Maar nu bejaarde Holocaustoverlevenden in hoog tempo uitsterven, zoeken jonge Israëliërs naar nieuwe manieren om de herinnering levend te houden.
Holocausttatoeages
De laatste jaren zijn (tijdelijke) Holocausttatoeages in opmars, een omstreden trend die werd gestart door kleinkinderen die het concentratiekampnummer van opa of oma op hun lichaam lieten aanbrengen. Tegenwoordig kun je hele gezinnen met een identiek nummer op de onderarm zien.
Maar die tatoeages leidden tot boze reacties van Holocaustoverlevenden zelf, die de nummers als het ultieme, besmette symbool van ontmenselijking zien, én tot protesten uit religieuze hoek. Voor strenggelovige Joden zijn tatoeages, piercings en andere lichaamsversieringen verboden.
,,Ik wilde als 10-jarige jongen al een Holocausttatoeage, maar het kwam er niet van'', zegt Idan Nashnaz. Uiteindelijk koos hij voor de minder permanente ketting, maar hij sluit nog niets uit. ,,Ik begrijp de emoties, maar het is een persoonlijke keuze."
Ook Dana Rogozinski erkent dat het heel gevoelig ligt. ,,Ik heb klanten die al een tatoeage hebben en ook mijn sieraad willen. Dat kan. Voor mij is belangrijk dat mijn werk wordt gebruikt voor de voorlichting over de Holocaust."
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Mysterieuze dood van uit Nederland verkast stel in Ghana: ‘Eten was volgens onze ouders een vloek’
Het Ghanese echtpaar dat zeven jaar geleden vanuit Nederland terugkeerde naar hun vaderland en eind juli dood werd aangetroffen in hun huurappartement in Kumasi, stierf mogelijk een zelfverkozen hongerdood. -
PREMIUM
Rugspecialist legt uit waar je op moet letten als je het matras vervangt
Een goed matras kan rugpijn niet oplossen, maar wel verlichten, zegt dokter Mahieu, rugspecialist uit België. Hij vertelt waar je op moet letten bij de aankoop van een nieuw matras. -
We moeten meer bewegen
Waarom het helemaal niet erg is om je tijdens je vakantie te laten gaan
We moeten meer bewegen. Hoe vind je de sport die het best bij je past? Gezondheidsjournalist Tijn Elferink en gedragswetenschapper Johnny Buivenga gaan op zoek naar de voor- en nadelen van verschillende sporten. In deel 20: met deze tips van Arie Boomsma kom je je vakantie leuk en actief door. -
Twaalf dagen na bezoek Pelosi: Amerikaanse parlementariërs landen in Taiwan
Een delegatie van Amerikaanse parlementariërs is vandaag in Taiwan gearriveerd voor ontmoetingen met hoge Taiwanese functionarissen. Het tweedaagse bezoek komt kort na het spraakmakende bezoek van Nancy Pelosi, de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden. -
Rauwe groenten, kaneel, ananas: wat kun je écht beter laten staan als je zwanger bent?
Eten wordt een tikkeltje ingewikkelder als je zwanger bent. ,,Sommige vrouwen zijn zo bezorgd dat ze rauwe groenten negen maanden lang van hun bord bannen”, vertelt gynaecoloog Ronald Devlieger. Maar zijn die groenten dan echt zo slecht voor de baby? En hoe zit het met kaas, koffie, alcohol en voedingssupplementen? Devlieger zet alles op een rijtje.
-
Verdachte aanslag Rushdie ‘liep altijd met gebogen hoofd door zijn buurt’
Salman Rushdie werd tien keer met een mes gestoken toen hij zich voorbereidde om vrijdag te spreken in het Chautauqua-instituut in het westen van New York. Over hoofdverdachte Hadj Matar wordt steeds meer bekend. -
Washington Post: FBI zocht bij Trump documenten over kernwapens
De FBI zou de woning van voormalig president Donald Trump eerder deze week zijn binnengevallen vanwege ‘documenten over kernwapens’. Dat melden bronnen die betrokken zijn bij het onderzoek aan The Washington Post. Of het om geheime informatie over Amerikaanse kernwapens gaat is niet duidelijk, maar volgens de Amerikaanse krant benadrukt de zoekactie wel ‘hoe groot de angst is dat de documenten in verkeerde handen komen’. -
Trumps team verklaarde aan justitie dat geheime stukken in Mar-a-Lago al waren overgedragen
Het team van de Amerikaanse oud-president Donald Trump heeft eerder tegenover justitie beweerd dat alle vertrouwelijke documenten in zijn buitenhuis in Florida al aan de overheid waren overgedragen. De FBI trof daar afgelopen week echter meerdere ‘topgeheime’ stukken aan.