EU-leiders erkennen verkiezingsuitslag Belarus niet

,,We veroordelen het geweld en eisen een onafhankelijk onderzoek daarnaar”, aldus Michel. Straffeloosheid wordt volgens hem niet geaccepteerd. De leiders pleiten verder voor een ‘inclusieve nationale dialoog’ in Belarus. ‘Alle landen zouden zo’n proces moeten steunen’, zei Michel in een verwijzing naar Rusland. Volgens hem is de situatie ‘in de eerste plaats een nationale crisis’. Het gaat volgens de EU om het recht van de Belarussen om hun eigen leider te kiezen en hun toekomst zelf te bepalen.

Michel richtte zich tijdens zijn persconferentie rechtstreeks tot de bevolking van Wit-Rusland. ,,Wij staan aan jullie zijde”, zei hij. De EU is geen voorstander van buitenlandse bemoeienis, herhaalde de raadsvoorzitter. Hij wees op verklaringen uit het Kremlin dat Moskou niet van plan is militair in te grijpen.

De Europese Commissie maakt vijftig miljoen euro vrij om het land te helpen bij de bestrijding van het coronavirus, twee miljoen euro voor steun aan de slachtoffers van het geweld na de verkiezingen en één miljoen voor steun aan de vrije pers, maakte commissievoorzitter Ursula von der Leyen bekend. Ze zei dat Brussel EU-subsidies niet meer rechtstreeks in de kas van de Wit-Russische autoriteiten zal storten, maar naar onafhankelijke organisaties zal sturen. Von der Leyen zei dat de EU ‘onder de indruk is van het volk dat in ongekende aantallen de straat op is gegaan.

Von der Leyen had het verder over sancties tegen het land, waar ook premier Mark Rutte een voorstander van is, zei hij vandaag bij aankomst in het Tweede Kamergebouw. Wel moeten de gevolgen van de sancties voor de Belarussische bevolking ‘minimaal’ zijn, omdat die volgens hem ‘natuurlijk niets te maken hebben’ met de situatie in hun land.

Volgens Rutte kan ‘de verkiezingsuitslag niet aanvaard worden’ en moet het geweld tegen de demonstranten stoppen. Daarnaast vindt hij het belangrijk dat de Belarussische bevolking over haar eigen toekomst gaat. Daarom moeten er volgens de premier ‘inclusieve gesprekken’ gevoerd worden in het land zelf, onder meer ondersteund door de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), die zich inzet voor humanitaire, militaire en economische samenwerking.

Rutte verliet de EU-top over Belarus eerder, omdat hij in de Tweede Kamer aanwezig moest zijn voor het debat over zorgsalarissen. Volgens hem “groeide de consensus” onder de regeringsleiders over de aanpak naarmate het gesprek vorderde.

De zittende president Aleksandr Loekasjenko zou recente verkiezingen in het land met grote overmacht hebben gewonnen, maar zijn oppositie twijfelt aan de legitimiteit van de claim omdat zij bewijs van verkiezingsfraude in handen hebben. De roep om herverkiezingen klinkt daarom tijdens grootschalige protesten, maar Loekasjenko geeft vooralsnog niet toe. Ten overstaan van stakende werknemers van een tractorfabriek in Minsk zei hij eerder geen nieuwe stembusronde te willen: ,,Tenzij jullie me vermoorden, komen er geen nieuwe verkiezingen.’’

De Litouwse president Gitanas Nauseda waarschuwde Loekasjenko vandaag voor het nemen van stappen die tot ‘bitter leed’ zouden kunnen leiden. Nauseda zei dit nadat Loekasjenko zijn politie had opgedragen verdere protesten in de hoofdstad Minsk neer te slaan. Sprekend na het EU-overleg noemde Nauseda het bevel van Loekasjenko ‘op zijn zachtst gezegd controversieel’.

,,De enige manier om tot verzoening te komen is door het conflict vreedzaam op te lossen”, voegde hij eraan toe in gesprek met verslaggevers in Vilnius.

Bij de protesten viel vandaag opnieuw een dode, de derde sinds het begin van de massale protesten. Het gaat om een 43-jarige betoger, die volgens zijn familie is neergeschoten door veiligheidstroepen. De autoriteiten bevestigen dat de man is overleden in een militair ziekenhuis. 

De demonstrant raakte ernstig gewond bij protesten in de stad Brest, bij de grens met Polen. De politie schoot daar met scherp. De autoriteiten zeggen dat eerst waarschuwingsschoten zijn gelost. Agenten zouden zich daarna genoodzaakt hebben gezien te schieten op ‘agressieve’ demonstranten. Nabestaanden van de omgekomen betoger spreken tegen dat hij zich agressief gedroeg.