EU: Rusland 'heel waarschijnlijk' achter gifgasaanval

De Europese Unie roept haar ambassadeur terug uit Moskou voor overleg. Enkele landen, waaronder Litouwen, hebben zich al bereid getoond om in navolging van het Verenigd Koninkrijk Russische diplomaten uit te wijzen.

De Britse premier Theresa May heeft daarmee binnen waarvoor ze naar Brussel kwam: een scherpe en eensgezinde veroordeling van de Russische agressie tegen het westen. De gifgasaanval in Salisbury, aldus May eerder op de dag, de eerste in Europa sinds het eind van de tweede wereldoorlog, maakt deel uit ‘van een patroon van Russische agressie jegens Europa en zijn naaste buren, van de West-Balkan tot het Midden-Oosten.’

May kreeg aan het begin van de avond steun van twee machtige bondgenoten. In een onderonsje met kanselier Merkel en president Macron bereidde ze de discussie onder de 28 voor. Europa moet de handen ineenslaan, was haar rode lijn, want Russische agressie zoals wij hebben ondervonden kan zich morgen in elk ander Europees land herhalen: ,,Het is duidelijk dat de Russische dreiging grenzen niet respecteert.” Ook riep ze op tot samenwerking tussen westerse geheime diensten om Russische spionagenetwerken, actief in West-Europa, te ontmantelen.

Voor algemene vergeldingsmaatregelen kreeg ze de handen niet op elkaar. Londen zette al 23 Russische diplomaten uit. Ook Litouwen overweegt Russische diplomaten het land uit te zetten, aldus de altijd zeer Ruslandkritische presidente Dalia Grybauskaité. Tegen een te harde houding verzetten zich vooral Hongarije en Griekenland. Ook de nieuwe Slowaakse premier, Peter Pellegrini, stelde zich terughoudend op. Hij kiest voor 'een constructieve dialoog’ met Moskou.

De hardere EU-opstelling is een zege voor May, die over een jaar formeel de Unie verlaat maar op buitenlands en defensiegebied nauw met de andere 27 wil blijven samenwerken. Eerder deze week toonden de lidstaten zich alleen nog maar ‘geschokt’ door het gebruik ‘van een door Rusland ontwikkeld type zenuwgas’, maar zonder het gebruik ervan Moskou in de schoenen te schuiven. 

Reacties op de herverkiezing van Poetin als Russisch president waren eerder deze week ook niet eensgezind. EU-Raadsvoorzitter Donald Tusk liet felicitaties na, Commissievoorzitter Juncker maakte Poetin wel felicitaties over en maakte die ook bekend. President Macron feliciteerde Poetin per telefoon, maar tikte hem volgens een door het Elysee verspreid communiqué meteen fors op de vingers over Syrië, Oekraïne en de aan hem toegeschreven gifgasaanval. 

Het mentale vermogen van de voormalige Russische dubbelagent Sergej Skripal en zijn dochter Joelia is mogelijk aangetast door de aanval met zenuwgas op 4 maart in Salisbury. Het is onduidelijk of ze zullen herstellen, zei een Britse rechter vandaag in een uitspraak.