Experts: Franse koning Lodewijk IX stierf omdat hij bloedhekel had aan Afrikaans eten

De wetenschappers analyseerden een stuk kaakbot dat al eeuwen wordt bewaard in de Parijse kathedraal Notre-Dame en waarvan 100 procent zeker is dat het van de betreffende koning was. Na zijn dood in het noorden van Afrika namen volgelingen van de koning zijn lichaam mee terug naar Frankrijk. Zeker na zijn heiligverklaring in 1297 werden ‘stukjes’ Lodewijk voor christenen belangrijke relikwieën en zorgvuldig bewaard. 

Tijdens het onderzoek van het kaakbot met de modernste technieken bleek dat de structuur daarvan overeenkomt met botten van bijvoorbeeld zeelieden die tijdens lange reizen overleden aan scheurbuik: het dodelijke gevolg van een langdurig, eenzijdig dieet van vitamine-arme voedingsmiddelen in combinatie met het drinken van te weinig water. 

Volgens hoofdonderzoeker Philippe Charlier, zo blijkt uit zijn wetenschappelijke publicatie in het Journal of Stomatology, Oral and Maxillofacial Surgery, maakte koning Lodewijk tijdens zijn laatste kruistocht - bedoeld om ‘barbaars’ Afrika te bekeren tot het christendom - een cruciale fout. ,,Net als veel andere koloniale veroveraars vertikte Lodewijk het om lokaal voedsel te eten. En dat terwijl de heerlijke Tunesische keuken zo ongeveer uitpuilt van citrusvruchten en kerngezonde groenten. Als Lodewijk het lokale voedsel tot zich had genomen, had hij in goede conditie een hoge leeftijd kunnen bereiken.’’ De koning werd 56 jaar en stierf in 1270 op 25 april: toevallig zijn verjaardag. 

Lees verder onder de foto

Het tekort aan vitamines is, aldus Charlier, in het stuk kaakbot goed te zien aan vergroeiingen van de tanden, kiezen en het bot zelf. De dood van de koning moet volgens de professor ‘extreem pijnlijk en ook nog eens langzaam’ zijn geweest. ,,Hij kwam uiterst tragisch aan zijn einde. Maar het was wel een gevalletje eigen schuld dikke bult’’, verzekert de specialist die door soortgelijke onderzoeken inmiddels de bijnaam ‘Dokter Te Laat’ kreeg. Zo analyseerde hij vorig jaar een stukje kaak dat in Moskou werd bewaard en van Adolf Hitler zou zijn geweest. Dna-analyses toonden aan dat het daadwerkelijk een bot van de in 1945 gestorven führer betrof. 

Lodewijk overleed vijf weken nadat hij voet op Afrikaanse bodem had gezet. Dat hij al snel na aankomst doodziek werd, blijkt uit ook verhalen die geschiedschrijvers al tijdens zijn leven over hem optekenden. Charlier: ,,Daarin is te lezen dat de koning in de laatste fase van zijn leven regelmatig tanden en bloedende stukjes tandvlees uitspuugde. Verschijnselen die horen bij het laatste stadium van scheurbuik.’’

Volgens de expert moet Lodewijk IX niet alleen een hekel hebben gehad aan het lokale voedsel. ,,In die jaren was het onder strenggelovige vorsten ook heel gebruikelijk om voor een langere periode, uit religieus oogpunt, te vasten. Lodewijk at bar weinig. En als hij toch iets tot zich nam, zal het vooral vis zijn geweest. Geen fruit en al helemaal geen vlees.’’

De scheurbuik sloeg overigens niet alleen toe bij de koning, maar ook bij duizenden soldaten die met hem meereisden tijdens de Achtste Kruistocht.  ,,Door de ziekte werd die hele onderneming een complete ramp. Een vriend van Lodewijk, Jean de Joinville, omschreef de pijn van de door scheurbuik gevelde strijders met ‘ze huilden als vrouwen tijdens een bevalling als artsen stukken dood vlees uit hun mond moesten snijden’’, aldus Charlier in zijn publicatie.