Als bouwer van peperdure piano’s heeft Peter Tol wel vaker onalledaagse klussen. Maar de doorzichtige vleugel die hij vier jaar geleden in de Californische badplaats Malibu afleverde bij topmodel Miranda Kerr, zal hij niet snel vergeten. ,,Er moest een roze strik omheen en als zij hem uitpakte, moest de piano automatisch het liedje You’re Still The One spelen. Het was duidelijk een cadeau van iemand die iets goed te maken had.’’

Dat die iemand de steenrijke zakenman Jho Low was, die er momenteel van verdacht wordt miljarden te hebben weggesluisd uit een Maleisisch staatsfonds, wist Tol toen nog niet. ,,Ik had geen idee. De opdracht ging via een tussenpersoon. Er zat veel druk op. Normaal kost het me negen maanden om een piano van acryl te bouwen, maar deze werd in oktober besteld en moest vóór de kerst worden geleverd, anders ging de koop niet door. Gelukkig had ik een testmodel staan dat ik kon ombouwen.’’

Aangekomen bij de villa van de celebrity, schrok Tol zich rot. Zijn handgemaakte kunststuk moest buiten staan, op een terras. Enkel door een afdak beschermd tegen regen. ,,Ik heb hem met pijn in m’n hart achtergelaten en ze geadviseerd er een muur voor te bouwen.’’

Zo geschiede, ontdekte The New York Times. In de kolossale witwaszaak rond de momenteel voortvluchtige Jho Low blijkt de piano door de Amerikaanse autoriteiten in beslag genomen. Maar hij past niet door de deur.

De doorzichtige vleugel uit Zeewolde is zo het symbool geworden van een schandaal dat het voorstellingsvermogen te boven gaat. De verdachte zakenman kocht in 2014 nog een speeltje in Nederland: bij scheepsbouwer Oceanco in Alblasserdam bestelde hij voor 250 miljoen dollar een superluxe jacht met bioscoopzaal, helikopterplatform en genoeg plek voor tientallen bemanningsleden. 

Met uit het Maleisische staatsfonds 1MDB geroofd geld zou ook een privévliegtuig zijn gekocht, meer dan tien huizen in New York  (waaronder een penthouse van 31 miljoen dollar in Manhattan), Californië en Londen en een schilderij van Picasso dat Jho Low aan Leonardo DiCaprio cadeau deed. 

Tientallen miljoenen dollars werden volgens de aanklager witgewassen door Hollywoodfilms te financieren, waaronder - ironisch genoeg - The Wolf of Wall Street. Exorbitante bedragen gingen verder naar kunst en sieraden, waaronder een ketting met een 22-karaats roze diamant à 27,3 miljoen dollar die voor de vrouw van de toenmalige Maleisische premier Najib Razak bestemd zou zijn geweest. Het schandaal rond het door hem opgerichte staatsfonds kostte de politicus – die beweert onschuldig te zijn – dit voorjaar de kop. Drie dagen nadat hij was weggestemd, vond de politie in aan hem gerelateerde huizen 35 zakken geld, 25 zakken goud, 272 Hermes-tassen en 423 horloges.

Omdat veel gestolen geld lijkt witgewassen via Amerika (en de Maleisische regering tot voor kort bestond uit mensen die ervan verdacht worden het eigen staatsfonds te hebben leeggeplunderd), wordt het onderzoek geleid door de VS. Alleen al het confisqueren van alle spullen die zijn gekocht met de gestolen miljarden is een ingewikkelde en kostbare internationale operatie, blijkt uit onderzoek van The New York Times. Zo moest de Amerikaanse overheid voor het Alblasserdamse jacht, de Equanimity, nieuwe bemanningsleden inhuren die ermee konden varen. Het in beslag genomen vliegtuig moest een motortest ondergaan. Die kostte 25.000 dollar.

En de piano dus. Miranda Kerr wil haar cadeau volgens de krant inleveren, zoals ze ook de juwelen heeft afgestaan die haar aanbidder haar gaf. Erg veel lijkt ze niet op het instrument te hebben gespeeld: een filmpje van het tijdschrift Vogue suggereert dat ze niet verder kwam dan de Vlooienmars. Voor Harper’s Bazaar drapeerde ze zichzelf bovenóp de piano, in een glitterjurk van Armani.

Aan de kwaliteit van zijn instrument ligt het zeker niet, zegt Peter Tol van Crystal Music Company – zelf muziekleraar en dirigent. ,,Die is excellent. Acryl versterkt het geluid, waar hout het juist dempt. Daardoor komt het regelrecht je ziel in. De ironie is echter dat de meeste mensen die mijn piano’s kopen, er zelf niet op kunnen spelen.’’

Wat Jho Low voor zijn cadeau betaalde, wil Tol niet zeggen. De prijs van zijn handgemaakte vleugels varieert van 150.000 euro tot meer dan een miljoen. ,,Afhankelijk van wat klanten willen. Sommigen willen er ganzendons in, anderen goud. Maar over zulke details kan ik niets zeggen, klanten laten me tekenen voor geheimhouding.’’ 

Om de piano uit Kerrs huis te krijgen, moet een muur worden opengebroken en weer gerestaureerd. Het is nog onduidelijk of dat gaat gebeuren.

De pianobouwer uit Flevoland, die van een verslaggever van The New York Times vernam hoe met zijn pronkstuk was vergaan, kan het allemaal nog niet helemaal bevatten. ,,Vanwege de bosbranden in Californië had ik net nog op internet zitten zoeken of ook Miranda’s villa was afgebrand. Voor mijn kunststuk zou dat natuurlijk heel jammer zijn. Maar gelukkig stond hij er nog’’, vertelt Tol. ,,En dan hoor je dit. Ik maak met plezier mooie dingen, maar dat wil ik niet doen van geld dat voor gewone Maleisiërs was bestemd. Daar ben ik enorm van geschrokken.’’