IJsland kan eigenlijk al de hele coronacrisis lang goede cijfers voorleggen. De eerste golf in de lente van vorig jaar was vrij snel onder controle en de coronacijfers bleven bijna de hele zomer lang laag. In de tweede helft van september volgde een tweede golf, maar die was bij benadering niet zo hoog als in sommige andere landen. Tegen begin november was alles al weer min of meer onder controle.

De cijfers zijn sindsdien zo goed dat de regering op 13 januari besliste om de coronamaatregelen te versoepelen. Begin deze week gebeurde dat een tweede keer en op 3 maart zal het vermoedelijk nog een derde keer herhaald worden. 

Je mag er nu samenkomen met groepen van maximaal twintig personen. Mensen die geen vaste relatie hebben, moeten wel twee meter afstand houden. Winkels zijn gewoon open en mogen vijf klanten per tien vierkante meter ontvangen, met een maximum van 150. Inwoners moeten wel een mondkapje dragen tijdens het shoppen, iets wat ook verplicht is op het openbaar vervoer.

Ook de horeca is open. Restaurants, cafés, clubs en casino’s mogen gasten ontvangen, maar moeten wel om 22.00 uur de deuren sluiten. Vanaf 21.00 uur mogen ook geen nieuwe bezoekers meer binnen. Iedereen moet zitten en wordt bediend aan tafel. Aan de bar staan is niet toegelaten.

Ook aan wie van sport en cultuur houdt, wordt gedacht. Zwembaden en fitnesscentra zijn open, maar wel maximaal aan de helft van de capaciteit. Optredens mogen doorgaan, voor een publiek van maximaal 150 toeschouwers. Ook hier geldt dat iedereen moet zitten, een masker moet dragen en twee meter afstand moet houden. Er mag ook geen alcohol geserveerd worden.

Mondmaskers zijn verplicht afstand houden niet mogelijk is, maar ook op middelbare scholen en op universiteiten in de hoofdstad. Opmerkelijk: wie jonger is dan 16 jaar hoeft geen masker te dragen, geen afstand te houden en geen rekening te houden met het samenscholingsverbod van boven de twintig personen.

Hoe het komt dat IJsland de situatie zo goed onder controle heeft? Daar heeft de ligging als eiland mee te maken, maar ook de erg strikte manier waarop IJslanders de coronamaatregelen opvolgen. Sinds juni vorig jaar wordt er ook zeer grondig gecontroleerd aan de grenzen.

Iedereen uit de Europese Unie, de Europese Economische Ruimte, de Europese Vrijhandelsassociatie en de Schengenzone is welkom in IJsland, maar reizigers moeten zonder uitzondering een (gratis) coronatest afleggen bij aankomst en vijf dagen in quarantaine gaan. Daarna volgt een tweede coronatest en pas als die negatief is, mag je je vrij verplaatsen in het land.

Op die manier slaagt IJsland er ook in om nieuwe, meer besmettelijkere varianten van het virus buiten te houden. ,,De Britse variant heeft hier bijvoorbeeld nog geen voet aan de grond gekregen”, aldus Thorolfur Gudnason, de topepidemioloog van het land in een interview met nieuwssite Bloomberg. ,,We hebben die bij meer dan veertig reizigers vastgesteld aan onze grenzen en konden zo voorkomen dat het zich verspreidde.”

Bovendien worden álle positieve stalen gesequentieerd, wat betekent dat bepaald wordt wat de genetische code is van de virusstammen die aangetroffen worden. ,,Zo weten we dat we al hebben kunnen voorkomen dat 450 varianten het land binnenkwamen", aldus nog Gudnason. ,,We kunnen er ook mee in de gaten houden of bepaalde varianten de vaccins kunnen weerstaan.”

IJsland - dat 364.134 inwoners telt - is intussen ook goed bezig met vaccineren. De eerste doses kwamen aan op 28 december. Een dag later werd het eerste vaccin al gezet. 8.548 inwoners (3,75 procent) kregen volgens de meest recente cijfers van de overheid al een eerste inenting, 5.538 inwoners (1,42 procent) zijn al volledig gevaccineerd.