In de halve wereld breekt
juli de hitterecords

Niet alleen weermannen en -vrouwen in Nederland beleven hoogtijdagen. Heel Noordwest-Europa zucht onder de hitte. Een koppig hogedrukgebied blijft maar hangen boven Scandinavië, wat ook in Groot-Brittannië voor een ongekend warme zomer zorgt. De Schotten en Ieren, gewend aan grijze luchten en veel regen, wisten afgelopen weken niet wat ze meemaakten met temperaturen dik boven de dertig graden.

Of neem het plaatsje Sodankyla in Fins Lapland, net boven de poolcirkel. De gemiddelde jaartemperatuur ligt daar beneden het vriespunt, maar op 18 juli klom het kwik tot 32 graden op.

Boven de Grote Meren in het noorden van Amerika hangt ook zo'n hardnekkig hogedrukgebied. Dat leverde in onder andere het Canadese Montréal (36,6 graden) een nieuw hitterecord op. In de beruchte Death Valley in Californië steeg de temperatuur tot een haast onvoorstelbare 52,9 graden.  

In Noord-Afrika, het Midden-Oosten en Centraal Azië zijn ze best wat warmte gewend, maar nu lijken de thermometers er wel op hol geslagen. In Georgië, Azerbeidzjan en Afghanistan kwam de temperatuur afgelopen weken dik boven de veertig graden uit. In de Algerijnse woestijnstad Ouargla werd het 51,3 graden; zelfs voor de Sahara een record. In de zandbak van de Verenigde Arabische Emiraten hetzelfde verhaal: meer dan 50 graden werd het daar. Op een meetpunt in buurgolfstaat Oman kwam de temperatuur `s nachts niet eens onder de 42 graden uit.

Het Amerikaanse weeragentschap NOAA meldde vorige week dat in één maand tijd wereldwijd al meer dan 3.000 hoogste dagtemperaturen, 159 maandtemperaturen en 55 allertijdenrecords waren gebroken.

In Nederland werd gisteren al duidelijk dat er weer een metereologisch record is gesneuveld. Nooit eerder telden de eerste zeven maanden van het jaar zoveel dagen waarop de thermometer minimaal 25 graden aantikte. Met de zwoele weersvoorspellingen van komende weken in het vooruitzicht, zou ook zomaar het volgende record kunnen sneuvelen: dat van meeste zomerse dagen in een jaar ooit. Het record van onze warmste nacht ging er vorige week al aan. In De Bilt werd het in de nacht van donderdag op vrijdag niet koeler dan een klamme 23,6 graden.

De uitzonderlijke hitte zorgt op steeds meer plaatsen voor serieuze problemen. Zelfs in het spreekwoordelijk zo koude Siberië woeden momenteel bosbranden. Ook onder andere Zweden, Californië en Griekenland worden geteisterd door natuurbranden en droogte. In Japan - waar vorige week de hoogste temperatuur ooit (41 graden) werd gemeten - bezweken al meer dan tachtig mensen aan de hitte; zeker 20.000 mensen zijn opgenomen in het ziekenhuis. Zondag zorgde een tropische orkaan voor veel schade in het land.

Ook in juni lagen was het op grote delen van het noordelijk halfrond al flink warmer dan gemiddeld. We merken nu de effecten van klimaatverandering, zegt klimaatdeskundige Rob van Dorland van het KNMI. ,,Het weer is variabel, uitschieters naar boven zie je altijd wel ergens. Maar dat op zoveel plekken nu abnormaal hoge temperaturen worden gemeten, is een gevolg van het broeikaseffect dat door onze CO2-uitstoot wordt veroorzaakt. De aarde warmt op en de extremen worden groter. Daardoor sneuvelen steeds meer hitterecords.''

Overigens niet overal. In Zuid-Europa, bijvoorbeeld, is het juist wat koeler dan gemiddeld. Ook in Groenland en het uiterste noordoosten van Canada is het voor warmtehaters nog tamelijk goed toeven.