'Iran stuurt troepen', Iraakse luchtmacht bombardeert ISIS

Het sjiitische buurland ziet met lede ogen aan hoe de orthodox-soennitische rebellen van ISIS gisteren moeiteloos Mosul, de tweede stad van Irak, en het olierijke Tikrit innamen. Volgens persbureau AFP zijn de strijders van ISIS de hoofdstad Bagdad tot op 100 kilometer genaderd.

Turkije, dat een belangrijke oliepijplijn deelt met de Koerdische regio van Irak, houdt zich voorlopig nog afzijdig. ISIS hield tot vanmiddag 80 Turken gegijzeld in het Turkse consulaat in Mosul. Een deel daarvan is inmiddels vrijgelaten. Volgens de Turkse media zou het gaan om 31 vrachtwagenchauffeurs.

Gisteren dreigde de Turkse minister van Buitenlandse Zaken met wraakacties indien de gijzelnemers iets wordt aangedaan. Militair ingrijpen lijkt voor de Turken echter nog niet aan de orde.

Noodtoestand
De chaos in Irak is voor het Iraaks parlement niet groot genoeg om de noodtoestand uit te roepen. Met name de soennieten en Koerden - de grote minderheden in Irak - zagen er niets in de sjiitische premier Al-Maliki extra bevoegdheden te geven. De soennieten zien het al langere tijd niet zitten met al-Maliki die volgens hen de soennieten discrimineert en marginaliseert.

Noodtoestand of niet, de Iraakse luchtmacht is begonnen met een offensief. Gevechtsvliegtuigen zijn begonnen met het bombarderen van Mosul en de rebellen die zich in en rond de stad hebben opgesteld.

Koerden nemen Kirkuk in
Een woordvoerder van de Koerden, de bevolkingsgroep die een autonome status in het noorden van Iran heeft, meldde vandaag dat de Peshmerga (de goed getrainde Koerdische strijdkrachten) de stad Kirkuk, 230 kilometer ten noorden van Bagdad, hebben ingenomen. Het Iraakse leger, dat onafhankelijk van de Koerdische strijdkrachten opereert, had de stad verlaten als gevolg van de snel oprukkende jihadisten.

De Koerden hebben nog geen gehoor gegeven aan de oproep van de Iraakse premier al-Maliki om ten strijde te trekken tegen ISIS. Ze zijn voornamelijk druk met het verdedigen van hun eigen regio, die aan de onrustige provincie Nineveh grenst. Bovendien is de relatie met Bagdad als gevolg van ruzie om de export van olie de afgelopen maanden ernstig bekoeld.

Drones
De VS gaven gisteren aan bereid te zijn om de regering van Irak 'elke gepaste hulp' te verlenen om de verslechterende veiligheidssituatie het hoofd te bieden.

Irak heeft de Verenigde Staten in mei meerdere keren gevraagd om luchtsteun tegen oprukkende extremistische strijders. De New York Times bericht dat de Iraakse premier Nuri al-Maliki de Amerikaanse regering in het geheim heeft gevraagd om luchtaanvallen uit te voeren.

Amerika heeft luchtsteun tot op heden geweigerd. Het land gebruikt geregeld drones in Jemen en Pakistan, maar is terughoudend wat betreft militair ingrijpen in Irak.

'Iraakse overheidsfunctionarissen van de hoogste rangen hebben verzocht om bemande en onbemande luchtaanvallen tegen ISIS in Irak', weet Kenneth Pollack. Hij bezocht als voormalig CIA-analist en lid van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad Irak begin maart.

Veiligheidsraad
De Iraakse ambassadeur in Frankrijk, Fareed Yasseen, heeft de hulp ingeroepen van de VN Veiligheidsraad die later op de dag bijeen komt. 'Wij hebben materieel, luchtsteun en drones nodig', zei Yasseen. Voor zover hij weet heeft de Iraakse regering nog geen beroep gedaan op steun vanuit de lucht van de VS.

Eerder op de dag veroordeelde de VN-Veiligheidsraad de gewelddadige inname van Mosul door ISIS. De inname van Mosul is volgens de Veiligheidsraad het werk van een terroristische organisatie die de regio wil destabiliseren.

'De VN-Veiligheidsraad veroordeelt de recente ontwikkelingen in de stad Mosul in de sterkste bewoordingen', luidt een verklaring. 'ISIS heeft grote delen van de stad ingenomen, waaronder het Turkse consulaat en overheidsgebouwen, en heeft honderdduizenden mensen ontheemd.'

ISIS heeft nu in totaal tien tot 15 procent van het land in handen.

Zie hier een overzicht van de belangrijkste spelers in de strijd om Irak.