Japanners mogen zes jaar na ramp Fukushima terug naar huis

Nog deze maand mogen de inwoners van onder meer Iitate, nu nog een spookstadje, hun woning weer in. Maar veel mensen willen helemaal niet terug omdat zij er niet op vertrouwen dat de radioactieve straling veilige niveaus heeft bereikt, zegt Wim Turkenburg, emeritus hoogleraar en atoomfysicus aan de Universiteit Utrecht.

,,De straling in de gebieden die nu worden vrijgegeven is nog altijd een twintig keer hoger dan wat wij hier in Nederland veilig vinden,’’ zegt hij. ,,Vooral gezinnen met jonge kinderen zien af van terugkeer. Kinderen zijn veel vatbaarder voor radioactiviteit dan ouderen.’’

De oostkust van Japan werd op 11 maart 2011 getroffen door een van de grootste nucleaire rampen in de geschiedenis. Een aardbeving en een daaropvolgende vloedgolf verwoestte de koeling van de kerncentrale. De temperatuur in de reactoren liep daardoor zo hoog op dat een kernsmelting plaatsvond. In een brede straal rond de kerncentrale kwam radioactief materiaal terecht. Rond de 160.000 mensen moesten het gebied ontvluchten.

De Japanse overheid keert nu nog een schadevergoeding uit aan de mensen die het getroffen gebied uit moesten. Ieder huishouden van twee of meer mensen krijgt omgerekend 730 euro per maand. Wie niet terugkeert naar zijn woning, krijgt ook geen geld meer.

Activisten stellen dat de overheid mensen daarmee het recht ontneemt om in een veilige omgeving te wonen. ,,De regering verzuimd om de evacués beschermen en bagatelliseert de gezondheidsrisico’s als gevolg van langdurige blootstelling aan straling,’’ schrijft de Japanse organisatie Human Rights Now.

Turkenburg bezocht het getroffen gebied onlangs en stelde vast dat er in de zes jaar na de ramp nauwelijks iets is verbetert. ,,Het lukt nog altijd niet om de radioactiviteit in te dammen. Ook al zijn er inmiddels miljarden besteed aan het schoonmaken van de bodem. De regering heeft beloofd dat iedereen binnen enkele tientallen jaren weer terug kan naar huis. Maar het zal zeker honderden jaren duren voor het hele gebied weer leefbaar is.’’

Voor zover bekend zijn in Japan nauwelijks mensen overleden als gevolg van radioactieve straling. Wel zijn inmiddels 3500 doden te betreuren als gevolg van stress of zelfmoord, blijkt uit cijfers van de overheid.