Lokale veiligheidschef van Islamitische Staat opgepakt in Arkel: ‘Keurige man met vrouw en twee kindjes’

Dat laat het Openbaar Ministerie weten. De Syrische man vroeg in 2019 asiel aan in Nederland en vestigde zich een jaar later in Arkel in de Alblasserwaard. Nadat er informatie was ontvangen over zijn verleden, zijn het Team Internationale Misdrijven (TIM) van de Landelijke Recherche en het Openbaar Ministerie een onderzoek gestart.

De verdenking is dat de man tussen 2015 en 2018 een leidinggevende functie vervulde bij de veiligheidsdienst van IS: hij zou de emir (baas) zijn geweest van die dienst in de regio Yarmouk. Daarvóór zou hij twee jaar dezelfde functie hebben vervuld bij een andere terroristische organisatie: Jabhat al-Nusra. Beide posities zou hij hebben bekleed in en rond het vluchtelingenkamp Yarmouk in het zuiden van de Syrische hoofdstad Damascus, stelt het OM. De veiligheidsdienst van IS was verantwoordelijk voor het handhaven van de orde in een bepaalde regio en arresteerde onder meer vermeende tegenstanders of infiltranten.

In dat kamp woonden tientallen jaren Palestijnse vluchtelingen, waardoor het een stad op zich was geworden. In 2015 werd het veroverd door milities van IS. In 2016 werd in het kamp gevochten tussen twee jihadistische terreurgroepen: IS en Jabhat al Nusra. De verdachte stapte van Jabhat over naar IS, dergelijke ‘transfers’ van militieleden waren niet ongebruikelijk in die periode. Drie jaar laten werd IS uit Yarmouk verdreven door het Syrische leger. Waarbij een groot deel van het kamp werd vernietigd.

De verdachte wordt 20 januari voorgeleid aan de rechter-commissaris in Den Haag en hoort dan of hij langer vast moet blijven zitten. Officieel wordt hij verdacht van lidmaatschap van twee terroristische organisaties. Daarnaast wordt hij, gezien zijn hoge functie, verdacht van lidmaatschap van een criminele organisatie met de bewuste bedoeling om internationale misdrijven te plegen.

In het dorp Arkel is met groot ongeloof gereageerd op de arrestatie van de 37-jarige Syriër. Volgens buren werd hij vannacht rond 04.30 uur van zijn bed gelicht. Melanie den Breejen-van Soerland hoorde rond die tijd slijp- en zaaggeluiden, waar ze wakker van werd. Vanuit haar slaapkamerraam zag ze een groot arrestatieteam voor de deur staan. ,,Ik heb zeker vijftien personen gezien. Er werd geroepen en geschreeuwd. Waarschijnlijk is hij aan de achterkant van het huis opgepakt, want ik heb niet gezien dat hij werd afgevoerd.”

De Arkelse kende het gezin oppervlakkig. Hoe hij heet, weet ze niet meer. ,,Hij heeft zich, toen ze hier kwamen wonen, netjes voorgesteld, maar ik ben het vergeten. Voor ons was hij gewoon de buurman. Een keurige man met een vrouw en twee kleine kindjes. Ze hebben geregeld voor de deur gestaan met hapjes, waarvan we hebben mogen proeven. Ook zijn we op kraamvisite geweest, toen zijn zoontje werd geboren. De taalbarrière was enorm, hij sprak heel gebrekkig Nederlands. Zijn vrouw sprak helemaal geen Nederlands. Maar ik zie haar geregeld als ze haar dochter naar school brengt of ophaalt.”

Het huis naast dat van Den Breejen is dichtgetimmerd. Voor de bel en de brievenbus is een uitsparing gemaakt in het hout. De gordijnen zijn gesloten, ook op de bovenverdieping. Hoewel het huis er verlaten uitziet, weet de Arkelse buurvrouw dat het nog bewoond is. ,,Ik heb haar vanochtend nog zien lopen met haar dochter. Ik heb getwijfeld om op haar af te stappen. Maar wat moet je zeggen? Ik wil haar ook niet tot last zijn, weet ook niet zo goed wat ik moet zeggen. Ja, bizar is dit allemaal wel. Nooit verwacht ook.”

Henk en Meta Dulos kende het gezin ook voornamelijk van gezicht. Van de arrestatie hoorden ze vanochtend pas. ,,Heel leuke mensen, eigenlijk net zoals wij, niets op aan te merken”, vertelt Meta aan de deur. Haar man kijkt om het hoekje. ,,Zo zie je maar, je kunt nooit in iemands achtergrond kijken.” Zijn echtgenote vertelt dat ze zijn kinderen wel eens een cadeautje heeft gegeven, toen het stel drie jaar geleden in Arkel kwam wonen, schuin tegenover de familie Dulos. ,,Ze hadden toen niet veel, dus ik heb toen wat spulletjes gegeven en voor hun dochter bracht ik een puzzeltje mee. Er kwamen nooit vreemde mensen over de vloer, het was een heel gewoon gezin. Volgens mij heeft hij nog een tijdje autorijles gehad en hij had een baan. Daar ging hij op de fiets naartoe, een paar daagjes per week.”

Een paar huizen naast de opgepakte Syriër woont Aantje van Houwelingen. Ze wil ook wel wat zeggen, maar omdat ze aan de deur staat, glipt ze even snel naar binnen om de verwarming wat lager te zetten. Omdat ze een gehoorapparaat heeft, maar dat 's nachts niet in heeft, heeft ze de luidruchtige arrestatie van vannacht niet gehoord. ,,Ik hoorde pas net van de buren wat er is gebeurd. Ik ben al oud en ik volg niet alles meer op het nieuws, maar dit is vreselijk natuurlijk. Zulke aardige mensen met twee lieve kindjes. Dan verwacht je zoiets als dit niet.”

Het is niet de eerste keer dat een verdachte van oorlogsmisdrijven in de Syrische burgeroorlog is opgepakt in Nederland of Europa. De afgelopen jaren gebeurde dat in Nederland al zeker tien keer. Zo werd vorig jaar een Syrische man, die al lang als asielzoeker in het Zeeuwse Kapelle woonde, tot twintig jaar cel veroordeeld omdat hij als lid van een strijdgroep betrokken was bij de executie van een gevangen genomen Syrische militair.

Twee Syrische broers, waarvan een bekend kwam te staan als de ‘Balie-jihadi’ kregen vijftien en elf jaar cel omdat ze een leidinggevende rol zouden hebben gespeeld bij Jabhat al-Nusra. Vorig jaar werd voor het eerst ook een Syriër in Nederland opgepakt die in de burgeroorlog meevocht aan de kant van de Syrische president Assad. De man zou betrokken zijn geweest bij arrestaties van tegenstanders van het regime en die mensen hebben afgeleverd bij gevangenissen waar ze gemarteld werden.

Ook zijn er enkele tientallen Nederlanders veroordeeld die deelnamen aan de strijd in Syrië. Zij reisden naar het strijdgebied en sloten zich daar doorgaans aan bij IS of Jabhat al-Nusra. Bij hun terugkeer in Nederland werden ze aangehouden en berecht. Omdat er doorgaans geen bewijs was van eventuele misdaden die ze in Syrië hadden gepleegd, werden ze alleen veroordeeld voor het lidmaatschap van een terroristische organisatie. Hun straffen pakten daarom veel lager uit, vaak ging het om zo'n zes jaar cel.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: