'Mijlpaal' tegen uitstervende natuur: bijna een derde van de aarde wordt beschermd gebied

Momenteel is 17 procent van het land beschermd, en 10 procent van het water. Met de overeenkomst moeten de soortenrijkdom in de natuur en de verschillende ecosystemen beter beschermd worden. Het gaat om grote planten en dieren, maar ook om kleine organismen en schimmels.

,,Nooit eerder is er zo'n wereldwijd beschermingsdoel gesteld", zegt directeur van Campaign for Nature, Brian O'Donnell. ,,Dit geeft ons een kans om de biodiversiteit te redden van de ondergang. We blijven nu in de marge waarbinnen wetenschappers denken dat we een significant verschil kunnen maken.”

Er komt een fonds waarin per jaar uiteindelijk 200 miljard dollar wordt geïnvesteerd, om in 2030 subsidies te verstrekken aan projecten die aan natuurbescherming doen. Per jaar gaat vanaf 2025 tenminste 20 miljard dollar naar arme landen. Dat is twee keer zoveel als zij nu krijgen. In 2030 moet daar jaarlijks nog eens 10 miljard bij komen. Niet al het geld komt van de overheden; ook private investeerders worden gestimuleerd om bij te dragen.

De maatregelen zijn nodig omdat de natuur steeds minder ruimte krijgt en veel soorten last hebben van vervuiling en klimaatverandering. In 2019 werd bekend dat naar schatting een miljoen planten- en diersoorten binnen enkele decennia met uitsterven worden bedreigd. Dat is ook een bedreiging voor de mens: velen zijn afhankelijk van cruciale planten en dieren, zo stond in het alarmerende rapport.

Ministers uit zo'n 190 landen werden het eens op de VN-top, na bijna twee weken onderhandelen. Alleen Congo is niet tevreden met de uitkomst van het overleg en steunt het akkoord niet. Eerder tijdens de conferentie liepen ontwikkelingslanden weg uit de onderhandelingen uit onvrede over de opstelling van veel rijkere landen, die zeker volgens de armere landen de meeste verantwoordelijkheid dragen voor de achteruitgang van de soortenrijkdom.

Het Wereld Natuur Fonds (WWF) noemt het akkoord ‘een mijlpaal voor het behoud van onze natuurlijke wereld’. De organisatie benadrukt dat het nu wel aankomt op de uitvoering door alle landen die het akkoord steunen.

Op een aantal belangrijke punten is de taal in het akkoord volgens het WWF ‘zwak’. Bij gebrek aan dwang in het akkoord zal het daar aankomen op daadkracht van landen zelf. De natuurorganisatie doelt dan bijvoorbeeld op het beschermen van ecosystemen die nog intact zijn en het aanpakken van ‘niet-duurzame productie en consumptie’. In feite gaat het dan om een groot deel van de economie, die nu nog verre van duurzaam te noemen is. Volgens de geest van deze afspraken zal dat snel moeten veranderen.

Het akkoord zal volgens Greenpeace geen einde maken aan de ‘massale uitsterving’ van soorten. De organisatie vindt dat het daarvoor ontbreekt aan ‘ambitie, middelen en financiën’. Hoewel de organisatie ook positieve punten ziet, overheerst de kritiek. Greenpeace ziet een ‘uitgeklede’ afspraak in de teksten staan, omdat volgens de organisatie niet duidelijk wordt gemaakt welke schadelijke activiteiten moeten verdwijnen uit beschermde natuurgebieden. ,,Zo is het slechts een hol getal, met bescherming op papier maar nergens anders.”

Positief is volgens Greenpeace wel dat de verklaring die maandag werd aangenomen expliciete erkenning bevat voor inheemse volkeren. Hun rechten worden erin benoemd en er wordt ook stilgestaan bij de kennis die zij hebben over hun leefgebied.

Het WWF stelt tevreden vast dat het behoud van de soortenrijkdom op aarde ‘nog nooit zo hoog op de agenda van de politiek en het bedrijfsleven heeft gestaan’. De afspraken kunnen echter worden ‘ondermijnd door langzame uitvoering’ of door een gebrek aan financiële middelen. Het WWF mist ook een mechanisme om landen ter verantwoording te roepen en tot meer actie te bewegen als de doelen uit beeld raken.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: