'Nederlandse Turk waant zich in Turkije van jaren 50'

Het is een bekend beeld in alle grote Nederlandse steden. Als Galatasaray of een andere Turkse topclub een grote voetbalprestatie levert, gaan de Turken luid toeterend de straat op. Geen ander volk in Nederland leeft zo massaal mee met de verrichtingen van clubs in hun vaderland.

Het illustreert volgens Turks-Nederlandse schrijver Özcan Akyol de band die Turken nog altijd met hun geboorteland hebben. Turken in Nederland lezen Turkse kranten, kijken naar de Turkse televisie, chatten met Turkse leeftijdsgenoten over Turkse zaken. Hun vrienden- en kennissenkring is vooral Turks. ,,Turken in Nederland voelen zich in de eerste plaats Turk,'' zegt Akyol. ,,Velen hebben het geloof dat ze hier tijdelijk zijn. Ze dromen ervan uiteindelijk met een mooi huis in Turkije van hun pensioen te genieten.''

Zihni Özdil is wetenschappelijk docent wereldgeschiedenis aan de Erasmus Universiteit. Hij heeft jarenlang gepubliceerd over Turkse integratie. ,,Er werd gedacht: De Turken integreren goed want ze jatten minder tasjes dan Marokkanen. Het tegendeel is waar. Er is segregatie, je reinste apartheid, door al die Turkse scholen en Turkse organisaties. Dát is 30 jaar lang gesubsidieerd en gestimuleerd.''

,,Al die foute fundamentalistische en nationalistische clubs uit het land van mijn opa werden hier gefaciliteerd. Dat heette dan multicultureel. Het is een grote klucht. Nederland ontzuilde en de Turken in Nederland verzuilden door de subsidies aan de foute clubs waar minister Asscher nu stoer over loopt te doen.''

Diplomatieke rel
Minister Asscher (Integratie) wil vier Turkse religieuze organisaties 5 jaar lang in de gaten houden omdat ze de integratie zouden belemmeren. Het leidde eerder tot een knetterende ruzie en uiteindelijk een breuk tussen twee Turkse Kamerleden en de PvdA, ook de partij van Asscher. Inmiddels is de discussie uitgegroeid tot een diplomatieke rel, nadat Turkije zich negatief uitliet over Asschers 'racistische en agressieve' integratiebeleid.

Dat Asschers voornemen bij veel Turken in het verkeerde keelgat is geschoten, is volgens Özcan Akyol niet zo vreemd. Turken zijn een trots en nationalistisch volk. Veel trotser dan de Nederlanders. ,,Dat zit in de aard van het beestje. Turken in Turkije zijn ook zo.''

Dat nationalistische gevoel bij Turken in het buitenland wordt gevoed door de regering in Ankara en president Erdogan. Bij een speech in Berlijn zei hij dat Turken vooral niet hun eigen cultuur moesten verliezen. Het is dit soort uitspraken waar ook Nederlandse Turken zich aan vastklampen. Volgens Akyol voelen veel Turken zich gediscrimineerd. Dat is volgens hem niet alleen een gevoel: het gebeurt ook. Al hebben veel Turken er volgens hem zelf ook aan meegewerkt dat ze in een achtergestelde positie zijn beland.

Conservatief en nationalistisch
Özdil: ,,Expats uit Turkije die in Nederland komen schrikken zich kapot als ze de Turkse gemeenschap hier zien. Of ze in een tijdmachine zitten en terug zijn in de jaren '50. Turken hier zijn zo conservatief en nationalistisch, gestimuleerd door het Nederlandse beleid. Ze denken dat ze Turk zijn, maar ze zijn Nederlander. Dat willen ze zich niet realiseren en de Nederlanders evenmin. Er is geen burgerschap.''

Akyol herkent het uit zijn jeugd. ,,Ik ben opgegroeid in Deventer. Daar zijn twee Turkse moskeeën en een Turkse voetbalvereniging. Op deze plekken zijn de Turken vooral te vinden. Ze gedragen zich in deze stad als vreemdelingen, waardoor ze een onbekende groep zijn gebleven in de gemeenschap. Als je die segregatie doelbewust in stand houdt, dan moet je niet raar opkijken dat mensen discrimineren.''

,,Integratie heeft te maken,'' zegt Özdil, ,,met binding aan een land. Niet over de vraag of je overlast veroorzaakt. Als Asscher niet voor de bühne handelt en echt schoon schip wil maken, dan kan het nog leiden tot iets positiefs. Maar ik weet het niet, de grote steden zitten vol met afdelingen van fundamentalistische en nationalistische clubs uit het land van mijn opa. Ik hoop dat de volgende generatie Turken wakker wordt en dat ze beseffen dat ze Nederlanders zijn.''