Aan de glossy wikkels van de stapels chocolarepen in de supermarktschappen lees je de problemen rond de belangrijkste grondstof niet direct af. De cacaoteelt verkeert in crisis, zien ontwikkelingsorganisaties én chocoladeproducenten. ,,Als je een weekje rondloopt op het platteland in West-Afrika, waar 70 procent van de cacao vandaan komt, begrijp je dat het niet bepaald inspirerend is voor jongeren om daar te blijven'', zegt Cathy Pieters van Mondeléz.

Waarom kopen jullie geen cacao in met een keurmerk als Fairtrade/Max Havelaar, UTZ of Rainforest Alliance, dat boeren een eerlijke prijs belooft?
,,Wat wij doen gaat verder. Toen we Cocoa Life opstartten, keken zulke keurmerken niet naar de échte impact: worden boeren er rijker van? Gaat het beter met de leefgemeenschappen? Door samen te werken met ontwikkelingsorganisaties, weten wij wat er echt in die rurale dorpjes gebeurt.'' Dat beaamt Reintje van Haeringen, directeur van CARE Nederland, die ook is aangeschoven bij het interview. ,,Keurmerken lossen niet alle problemen op.''

Zo lag de minimumprijs voor Fairtrade cacao jarenlang onder de reguliere marktprijs. Boeren die zijn aangesloten bij gecertificeerde coöperaties slagen er vaak ook niet in om aan de armoede te ontsnappen. ,,Mondeléz lost ook niet alles op, maar is er wel zelf bij gebaat dat het goed gaat met de cacaoboeren. Dat ze opvolgers hebben, meer gaan produceren en betere kwaliteit leveren. Om ze te kunnen trainen, moet je echt naar de boeren toe. Daar waar wij ook zijn om hun leefomstandigheden te verbeteren. Dat maakt het interessant om samen te werken.''

Een voorbeeld dus van hoe hulp en handel samengaan, zoals minister Ploumen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking bepleit. Hoe pakken jullie dat in de praktijk aan?

Van Haeringen: ,,Klopt. We beginnen bij de vrouwen. Zij worden in die landen vaak als tweederangs burgers gezien, maar doen een groot deel van het werk in de cacaoproductie. We zetten vrouwelijke trainsters in die als rolmodel fungeren en zetten lokale spaar- en leengroepen op. Daardoor kunnen ze investeringen doen, die ze minder afhankelijk maken van cacao als hun oogst mislukt. Die emancipatie heeft een enorm effect. Op de oogst, die stijgt, maar ook op de gemeenschap: hun kinderen gaan naar school in plaats van cacaobonen plukken.''

Volgens de laatste Cacoa Barometer van organisaties als Oxfam en Solidaridad was vorig jaar nog maar zo'n 10 procent van de 450 ton cacao die Mondeléz gebruikt duurzaam.

Pieters: ,,Die cijfers kloppen niet helemaal. Hoeveel dan wel? Dat mogen we niet melden.''

Dat is niet erg transparant. Op een winst van 1,6 miljard euro vorig jaar lijkt een investering van 38 miljoen euro in Cocao Life ook geen enorm bedrag. Wat geven jullie uit aan de marketing van Milka en Toblerone?

,,Dat is niet openbaar. Maar 380 miljoen euro over 10 jaar is echt veel geld. We helpen er nu al 92.000 boeren mee aan betere leefomstandigheden, en dat is pas het begin. ,,Cocoa Life is geen marketingverhaal; het is noodzaak om ons te verzekeren van een goede toevoer van cacao in de toekomst. Ik zit ook steeds vaker om tafel met kritische aandeelhouders die vragen of we wel genoeg aan de mensenrechten in onze productieketen doen.''

Mondeléz is de voormalige snackdivisie van Kraft, de Amerikaanse foodgigant die vorige week een vijandig bod op Unilever deed. Een bedrijf dat bekend staat om keiharde kostenbesparingen, niet bepaald om zijn investeringen in duurzaamheid.
,,Klopt, ook bij ons staan alle budgetten voortdurend onder druk. Het is mijn taak om het bestuur te blijven overtuigen van de lange termijnvisie die voor cacao is vereist. Dat botst weleens. Ik ben trots op wat we hebben bereikt, maar heb de afgelopen jaren heel wat meer grijze haren gekregen. Er is nog veel werk aan de winkel.''