Oliepijpleiding ontploft in oosten Oekraïne, separatistenleiders mobiliseren militairen

De explosie deed de Droezjba-pijpleiding op zijn grondvesten schudden, zegt het Russische staatspersbureau RIA Novosti. Op Twitter circuleren beelden van een vuurbal die de nachtelijke hemel boven Lugansk zou verlichten. Russische staatsmedia maken melding van een tweede explosie in Loegansk, minder dan een uur na de eerste. De oorzaak is nog niet duidelijk.

De Droezjba-pijpleiding loopt van Rusland naar verschillende punten in Oost- en Midden-Europa. Loegansk wordt gezien als een belangrijke stad voor de door Rusland gesteunde separatisten in Oost-Oekraïne.

Het incident gebeurt net nu de spanningen in de door oorlog verscheurde regio hoog oplopen en de vrees toeneemt dat Rusland zich voorbereidt om Oekraïne binnen te vallen. Rusland heeft een grote troepenmacht opgebouwd aan de grenzen van het land en krijgt van Oekraïne en westerse landen het verwijt een invasie van Oekraïne voor te bereiden. Inmiddels mobiliseren separistenleiders in Oost-Oekraïne militairen. 

,,Ik roep mijn medeburgers die reservist zijn op om naar de dienstplichtkantoren te komen”, zei Denis Poesjilin, de leider van de zogenoemde Volksrepubliek Donetsk, in een videoboodschap. In een apart bericht gericht aan reservisten verzocht hij ‘alle mannen die in staat zijn een wapen vast te houden’ zich te melden. Leonid Pasetsjnik, het hoofd van de Volksrepubliek Loehansk, kondigde niet lang daarna ook een mobilisatie aan.

De aankondiging van Poesjilin en Pasetsjnik volgt op wat waarnemers een ‘dramatische toename’ van geweld noemen in de frontlinie tussen het Oekraïense leger en de door Moskou gesteunde separatisten. Ook zaterdagochtend worden er beschietingen over en weer gemeld.

Oekraïne zei eerder informatie te hebben dat Russische speciale troepen mijnen hebben gelegd op verschillende openbare plaatsen in het door separatisten gecontroleerde Donetsk, in het oosten van het land. Op Twitter liet de Oekraïense militaire inlichtingendienst weten dat ‘deze (Russische) maatregelen zijn gericht op het destabiliseren van de situatie in de tijdelijk bezette gebieden van onze staat en het creëren van redenen om Oekraïne te beschuldigen van terroristische daden'.

In Donetsk zou vrijdagavond een autobom zijn ontploft vlakbij het gebouw van de volksrepubliek, meldde het Russische staatspersbureau Sputnik. Volgens Sputnik zijn er geen meldingen van gewonden of beschadigingen aan gebouwen. Het werd niet duidelijk of er daadwerkelijk sprake was van een bom en wie er in dat geval achter zat.

De Oekraïense veiligheidsdienst dringt er bij de inwoners van Donetsk op aan hun huis niet te verlaten en geen gebruik te maken van het openbaar vervoer. Russische autoriteiten hebben nog niet gereageerd op de beschuldigingen.

Door Rusland gesteunde separatisten in Oost-Oekraïne kondigden op vrijdag aan burgers te evacueren om hen in veiligheid te brengen voor vermeende operaties van het Oekraïense leger, dat keer op keer ontkent iets van plan te zijn. ,,Dergelijke aankondigingen zijn nieuwe pogingen om via leugens en desinformatie te verhullen dat Rusland de agressor is in dit conflict”, aldus een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Hij sprak van een ‘cynische en wrede manier om burgers als pion in te zitten om de aandacht af te leiden van de Russische troepenopbouw in voorbereiding op een aanval'.

De leiders van de zelfverklaarde pro-Russische republieken Donetsk en Loehansk zeggen dat 700.000 mensen uit de Donbass-regio zullen worden geëvacueerd. Volgens Poesjilin zijn er uit de regio Donetsk inmiddels meer dan 6000 mensen weggehaald. Onder hen zouden 2400 kinderen zijn. De evacués kunnen terecht in het zuidwesten van Rusland, zeiden de rebellenleiders vrijdag. 

Inmiddels zijn de eerste bussen met vooral vrouwen, kinderen en ouderen in Rusland gearriveerd. De Russische president Vladimir Poetin heeft opdracht gegeven de evacués, die het Kremlin vluchtelingen noemt, onderdak, medische zorg, eten en omgerekend ruim 100 euro te geven. Veel bewoners in het door de separatisten gecontroleerde Donbass-gebied hebben een Russisch paspoort.

 De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) ziet een significante toename van het aantal aanvallen aan de frontlinie in het oosten van Oekraïne. ,,In de afgelopen dagen heeft de OVSE-tak die voor Oekraïne monitort een dramatische toename in kinetische activiteit geobserveerd in het oosten van het land”, zei de organisatie zaterdag in een verklaring. Volgens de OVSE is het aantal aanvallen vergelijkbaar met het aantal dat voor de wapenstilstand in juli 2020 werd gerapporteerd.

In Donetsk werden donderdag 222 schendingen van het staakt-het-vuren gemeld, waaronder 135 explosies. Woensdag ging het nog om 189 meldingen, tegenover 24 op dinsdag. In Lugansk werden donderdag 648 overtredingen gerapporteerd, tegenover 402 op woensdag en 129 op dinsdag.