Omstreden Nijldam in Ethiopië wekt eerste stroom op, Egypte veroordeelt ingebruikname

De stuwdam kan wanneer die in 2024 volledig af is 5150 megawatt aan stroom opwekken. Dat is meer dan een verdubbeling van de hoeveelheid stroom die Ethiopië nu opwekt. De dam krijgt dertien turbines, maar momenteel is alleen de eerste turbine aangezet. Over enkele maanden kan ook een tweede turbine aan. Het duurt ook nog enkele jaren voordat het stuwmeer achter de dam volledig gevuld is. De dam kost Ethiopië in totaal een kleine 4,5 miljard euro.

Soedan en Egypte zijn afhankelijk van de Nijl voor onder meer drinkwater voor hun bevolking. De twee landen zijn dan ook bang dat Ethiopië de toestroom van vers water kan beperken door de dam. Soedan is daarnaast bang dat de eigen waterkrachtcentrales last kunnen krijgen van de nieuwe dam. Bemiddeling van de Afrikaanse Unie in het conflict leidde tot nu toe niet tot een oplossing.

De Ethiopische premier Abiy Ahmed stelt echter dat Ethiopië andere landen niet wil treffen met de dam. ,,Ethiopië wil niemand kwaad doen, maar juist zorgen voor de 60 procent van onze bevolking die nog nooit een gloeilamp heeft gezien en voor onze moeders die brandhout dragen om energie te hebben.”

Volgens Abiy wil zijn land ook energie uitvoeren. Ethiopië heeft al een verbinding met Soedan en is in gesprek met Kenia over het leveren van stroom. ,,We willen ook stroom naar Europa uitvoeren”, zei Abiy. Dat zou dan via de Egyptische verbinding met dat continent moeten gebeuren. ,,Het is tijd om te stoppen met ruziën.”

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

Het Egyptische ministerie van Buitenlandse Zaken veroordeelde de ingebruikname zondag. Volgens dat land is de stap een verdere inbreuk op de afspraken die Egypte, Soedan en Ethiopië in 2015 hebben gemaakt.

Jos Meester, senior onderzoeker van Instituut Clingendael en gespecialiseerd in de Hoorn van Afrika, volgt het geruzie over de 170 meter hoge en 1800 meter brede dam al jaren. Behalve waterbeheer speelt volgens hem ook mee wie de sterke speler is in dit deel van de wereld. De historische machtspositie van Egypte in de Hoorn van Afrika is tanende en dat komt deels doordat Egypte een aantal jaren vooral druk was met de eigen interne politiek, aldus Meester. 

,,Tijdens de Arabische Lente heeft Ethiopië zijn kans geroken. Egypte kon minder bezig zijn met de buurlanden. Er ligt historisch gezien een koloniaal verdrag dat Egypte en Soedan zijn overeengekomen toen ze allebei nog onder Brits mandaat stonden. Daarbij hebben ze toen eigenlijk het Nijlwater onder elkaar verdeeld’’, zei hij in juli 2020 tegen deze site. 

,,Egypte claimt op grond van dat verdrag een bepaalde hoeveelheid kubieke meters van het Nijlwater. Als Ethiopië water tegenhoudt, dan zou dat in strijd zijn met dat koloniale verdrag. Het antwoord van de Ethiopiërs is dat ze nooit bij die onderhandelingen betrokken zijn geweest en dat ze een deel van het Nijlwater kunnen opeisen omdat de Blauwe Nijl ook door hun land stroomt”, aldus de onderzoeker van de conflictonderzoekseenheid van Clingendael. 

De Grand Ethiopian Renaissance Dam is gebouwd in de Blauwe Nijl, die in de hoofdstad Khartoem van buurland Soedan samenvloeit met de westelijker gelegen Witte Nijl. Samen monden ze uit in de Middellandse Zee. De Nijl is een van de langste rivieren ter wereld, samen met de Amazone. Ze hebben elk een lengte van ruim 6000 kilometer.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: