Onvoldoende stemmen in de Senaat, Amerikaanse overheid op slot

De zogeheten ‘shutdown’ is vanochtend om 6 uur Nederlandse tijd ingegaan, middernacht in Washington. De hele avond onderhandelden Republikeinen en Democraten in de Senaat over een begrotingswet, maar ze zijn zo verdeeld dat de nachtelijke deadline niet werd gehaald. Volgens de Amerikaanse grondwet mag zonder zo’n wet geen geld uit de schatkist uitgegeven worden.

De onderhandelingen over het overheidsbudget gaan door. Het kan uren, maar ook dagen of weken duren voordat de overheid weer functioneert. In 2013, de laatste keer dat de Amerikaanse overheid moest sluiten, gingen zo’n 800.000 ambtenaren pas na 16 dagen later weer aan het werk. Tot die tijd waren onder meer nationale parken, musea en het Amerikaanse equivalent van instellingen als het RIVM gesloten. Paspoorten aanvragen was niet mogelijk, belastingteruggaven waren vertraagd, voedselinspecteurs gingen niet pad. ‘Essentiële’ overheidstaken zoals grensbewaking en verkeersleiding op luchthavens gaan bij zo’n shutdown wel door. Veel medewerkers, onder wie militairen, zullen echter moeten doorwerken zonder salaris. Ze krijgen pas betaald als het Congres het eens is.

Sinds de jaren zeventig moest de Amerikaanse overheid 18 keer sluiten. Dat gebeurt nu aanvankelijk in het weekend – dat verzacht het effect, omdat veel instanties toch dicht zijn. De regering Trump heeft afdelingen van de overheid bovendien opgedragen zoveel mogelijk tóch open te blijven, desnoods met geld uit reservepotjes. De nationale parken blijven bijvoorbeeld toegankelijk, zij het met minimalse service, omdat het meeste personeel naar huis gestuurd wordt. Musea en de Nationale Zoo in Washington zijn van plan pas maandag te sluiten. ,,De dieren zullen nog steeds gevoed en verzorgd worden,” meldde de dierentuin.

De shutdown komt precies op de eerste verjaardag van het presidentschap van Trump. De president die zichzelf profileert als de Grote Onderhandelaar slaagde er niet in om de partijen bij elkaar te brengen. Trump beëindigde vorig jaar bescherming voor de dreamers, maar gaf daarna toch aan dat hij ze in de VS wil houden. Er zou voor hen een ‘wet van liefde’ komen, zei Trump. Maar tegelijk eist hij dat in ruil in de begroting onder meer geld wordt vrijgemaakt voor zijn grensmuur – iets waar Democraten niet over peinzen. Om een begroting door de Senaat te krijgen is steun van enkele Democraten nodig.

Politici maken zich onder Amerikanen nog een tikje extra impopulair met de mislukte begrotingsonderhandelingen. Onder kiezers heerst toch al het beeld dat politiek Washington niets klaarspeelt. Nu zelfs de hele overheid gesloten moet worden, wordt dat idee alleen maar sterker. In een peiling van CNN gaf 56 procent van de Amerikanen aan dat het openhouden van de overheid belangrijker is dan een deal over de immigrantenkinderen. Ook zei 21 procent van de Amerikanen aan dat ze president Trump de schuld zullen geven van de sluiting. Volgens 26 procent treft de Republikeinen blaam, 31 procent wijt de sluiting aan Democraten.