Rusland verlegt focus naar oosten Oekraïne maar bombardeert in westen: ‘Dit is hele slimme tactiek’

De luchtaanvallen zaaiden verwarring over de oorlogskoers van Rusland. Een officier van de Russische generale staf kondigde vrijdag een nieuwe fase in de ‘speciale operatie’ aan. ,,De belangrijkste doelstellingen van de eerste fase zijn over het algemeen bereikt. Het gevechtspotentieel van de Oekraïense strijdkrachten is aanzienlijk verminderd. Dus kunnen we onze inspanningen concentreren op het bereiken van het belangrijkste doel: de bevrijding van Donbas’’, sprak majoor-generaal Sergej Roedskoj.

De ontwikkelingen zijn allesbehalve in tegenspraak met elkaar, zegt militair deskundige Peter Wijninga van het Haags Centrum voor Strategische Studies. ,,Dit is een heel slimme tactiek van Rusland’’, zegt de oud-kolonel. ,,Met de bombardementen in het westen van Oekraïne dwingen de Russen de Oekraïense luchtverdedigingseenheden om daar te blijven en niet elders te gaan helpen.’’

Van de motivering voor de ‘draai’ klopt alleen geen hout, meent Wijninga. Cynisch: ,,Dat is een kletsverhaal. Nu is de bevrijding van Donbas opeens het belangrijkste doel.’’ Poetin noemde op 24 februari als doel het ‘demilitariseren en denazificeren’ van Oekraïne. ,,Rusland heeft veel energie verspeeld door aan te vallen vanuit vier richtingen en is gewoon niet succesvol geweest bij de aanval op steden als Kiev en Mykolaiv’’, zegt de voormalige luchtmachtofficier. ,,Dat de Russen zich er ingraven is dan wel weer slim, want ook daarmee dwingen ze de Oekraïense grondstrijdkrachten om daar te blijven.”

Het verleggen van de focus naar de Donbas-regio zou weleens de opmaat naar vredesonderhandelingen kunnen zijn, denkt Wijninga. ,,Als Rusland de hele regio controleert, inclusief Marioepol, zou het de overwinning kunnen claimen.’’ 

De al weken belegerde en omsingelde stad Marioepol is belangrijk vanwege zijn haven, zegt de militair expert. ,,Als de Russen die haven in handen hebben, kunnen ze kolen uit de mijnen in Donbass exporteren, iets dat vanuit de twee volksrepubliekjes door Oekraïne niet werd toegestaan. Met de haven beheers je ook de toegang tot de landbrug naar de Krim.’’

Hij verwacht dan ook dat Russische troepen de twee door Moskou erkende republiekjes Donetsk en Loehansk in Oost-Oekraïne gaan versterken via interne lijnen vanuit Rusland. Wijninga: ,,Blijkbaar zijn er zo’n tien bataljons onderweg, goed voor zes- tot achtduizend man. Dat is een behoorlijke versterking. Donbass heeft als grote voordeel dat het redelijk dicht bij de Russische grens ligt. De Russische luchtverdediging strekt zich ook uit over de regio waardoor Russische grondtroepen er zouden kunnen samenwerken met hun eigen luchtmacht. Op die manier kan Rusland er veel winst uit slepen.’’     

Hoogleraar militair operationele wetenschappen Frans Osinga ziet de ‘draai’ van Rusland als een erkenning van de militaire verliezen en deels als een poging gezichtsverlies van Poetin en statusverlies van Rusland te voorkomen. Van een radicale koerswijziging is volgens hem geen sprake. ,,Waarom zou je je volgende stap bekendmaken aan de vijand? Dit is gewoon een andere manier van de Russen om hun doel te bereiken.’’

Poetin wil succes kunnen laten zien en onder de sancties uitkomen. In de Donbas-regio zijn de militaire aanvoerlijnen korter en is het luchtoverwicht vermoedelijk gemakkelijker te bereiken. De troependichtheid is er ook groter, doordat de Russen er sinds 2014 al met separatistische troepen vechten tegen Oekraïense eenheden. Kortom: militair succes is daar makkelijker te behalen. Als Marioepol en de Krim via de landbrug met elkaar verbonden zijn, kan Poetin zeggen dat ‘de demilitarisering is gelukt’ en daarna de overwinning claimen en vredesonderhandelingen beginnen.’’

Maar daarmee is de kous niet af, voorspelt de luchtmachtgeneraal. Poetin heeft dan, op Odessa na, alle Oekraïense havens in zijn bezit. ,,Die havens zijn goed voor 40 tot 50 procent van de Oekraïense export. Dan kan hij tegen president Zelenski zeggen: ik heb jouw economie in handen en strategisch afwachten tot de tijd rijp is om zijn idee-fixe te realiseren: het in ere herstellen van Novorossiya.’’ Dat ‘nieuwe Rusland’ was een kolonie van het keizerrijk Rusland (1721-1917) en liep van het huidige Belarus via Charkov, Dnjepropetrovsk, Nikolaiv en Odessa naar Moldavië.    

Bekijk hier onze video’s over de oorlog in Oekraïne: