Soedan levert Omar al-Bashir uit aan Strafhof

Na de omverwerping van zijn bewind vorig jaar april weigerden de nieuwe heersers in het land nog elke samenwerking met het tribunaal. De machthebbers wilden hem zelf berechten wegens corruptie en betrokkenheid bij de dood van demonstranten die zijn aftreden hadden geëist. De gevallen dictator werd vastgezet in een gevangenis in de hoofdstad, Khartoum.

Gisteren kwam de Soedanese regering daarvan terug. Tijdens vredesoverleg in Juba (Zuid-Soedan) met rebellengroepen uit de regio Darfur – voor de beëindiging van de bloedige burgeroorlog - toonde zij zich alsnog bereid om de internationaal uitgevaardigde arrestatiebevelen te respecteren. Omar al-Bashir wordt beschuldigd van genocide en oorlogsmisdaden in Darfur. In 2003 brak in deze Soedanese regio een opstand uit en de rebellie werd daarna keihard onderdrukt. Daarbij werden naar schatting 300.000 mensen gedood. Het was de eerste keer dat het ICC een verdachte wilde vervolgen wegens genocide.

Omar al-Bashir wacht drie aanklachten wegens volkerenmoord, vijf aanklachten wegens misdaden tegen de menselijkheid en twee aanklachten wegens oorlogsmisdaden wegens de bloedige onderdrukking van zijn regeringstroepen en de daarbij aangesloten Janjaweed-milities in Darfur sinds 2003. De etnisch Afrikaanse bevolking kwam daar in opstand tegen de aanhoudende Arabische onderdrukking en discriminatie uit het noorden. Bij de repressie die daarop volgde werd ook de luchtmacht ingezet voor bombardementen en de Janjaweed-militie mocht van al-Bashir het vuile werk opknappen met ongekende slachtpartijen. Onder de 300.000 doden waren ook veel vrouwen en kinderen. Liefst 2,7 miljoen mensen werden uit hun dorpen verjaagd.

,,Er kan geen gerechtigheid zijn als we de wonden niet helen’’, aldus Hassan Eltaish, woordvoerder van de regering. ,,We zijn nu overeengekomen dat iedereen tegen wie een arrestatiebevel is uitgevaardigd voor het Strafhof moet verschijnen.’’ Het besluit was een concessie aan de rebellengroepen. Namen werden niet genoemd. Het ICC heeft ook arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen twee naaste medewerkers van al-Bashir: Abdel-Rahim Muhammad Hussein en Ahmed Haroun. De eerste was minister van binnenlandse zaken en defensie in Bashirs regime, Haroun was chef van de veiligheidsdiensten.

Wanneer Omar al-Bashir en andere verdachten naar Nederland zullen worden overgebracht is onduidelijk. Voordat het tot een uitlevering kan komen, zal Soedan eerst officieel het Internationaal Strafhof moeten erkennen met de ondertekening van het zogeheten Statuut van Rome. De uitlevering is een grote meevaller voor het Strafhof. Het leidde de laatste jaren een kwijnend bestaan omdat nog maar weinig landen met het hof wilde meewerken. Vooral Afrika uitte kritiek omdat het ICC zich ‘te eenzijdig’ richtte op zaken in het Afrikaanse continent. Omar al-Bashir, die in 2009 door het ICC werd aangeklaagd, heeft altijd geweigerd het ICC te erkennen. Hij kwam in 1989 met een staatsgreep aan de macht en regeerde Soedan met ijzeren vuist. Hij achtte zich onaantastbaar. Ondanks de uitgevaardigde arrestatiebevelen bezocht hij over heel de wereld regeringsleiders, zonder angst voor arrestatie.