Steenrijke Rus Abramovitsj en Oekraïners mogelijk vergiftigd tijdens vredesoverleg

Betrokkenen geven volgens deze twee media, die zich baseren op ingewijden, de schuld aan leden van het Russische regime, die de onderhandelingen zouden willen saboteren. De oligarch Abramovitsj en zeker twee hoge leden van de Oekraïense delegatie zouden niet lang na het overleg, dat tot 22.00 uur duurde, symptomen van een vermoedelijke vergiftiging hebben gekregen.

Een anonieme Amerikaanse functionaris stelt tegenover persbureau Reuters echter dat informatie van inlichtingendiensten suggereert dat Abramovitsj en anderen ziek werden door iets anders dan een vergiftiging. De oorzaak zou een ‘omgevingsfactor’ zijn geweest, zonder dat nader te specificeren. Meerdere leden van het Oekraïense onderhandelingsteam, zoals het parlementslid Rustem Umerov, ontkennen ook dat zij werden vergiftigd. Zij waarschuwen voor speculaties en samenzweringstheorieën.

Abramovitsj, onder meer eigenaar van de Engelse voetbalclub Chelsea, wierp zich al snel na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne op om te helpen bij onderhandelingen. Hij en de twee Oekraïners zouden na de ontmoeting van 3 maart last hebben gekregen van rode ogen, een constante en pijnlijke stroom tranen en vervelling van hun gezicht en handen. Abramovitsj zou ook een aantal uur niet hebben kunnen zien, verklaart een bron tegenover de Britse krant The Guardian. De symptomen namen pas de volgende ochtend af en zijn in de week na het gesprek verdwenen. 

De getroffenen werden later nog behandeld in een kliniek in de Turkse hoofdstad Istanboel, waar nieuwe onderhandelingen op het programma stonden. Iemand die dichtbij Abramovitsj staat, zegt tegenover The Wall Street Journal dat niet duidelijk is wie hem en de twee anderen rond het overleg zou hebben vergiftigd. In de uren voor ze symptomen kregen, zouden ze alleen water en chocola hebben genuttigd. Een vierde lid van het onderhandelingsteam dronk en at hetzelfde, maar kreeg geen last.

De dag na het overleg in Kiev reed de onderhandelingsdelegatie van de hoofdstad Kiev via het West-Oekraïense Lviv naar Polen, van waaruit de reis werd voortgezet naar Istanboel. Bellingcat werd gevraagd om in Lviv een onderzoek door experts in chemische wapens op touw te zetten.

Daarvoor werden Duitse deskundigen opgetrommeld. Maar omdat de slachtoffers haast hadden om vanuit Lviv naar Istanboel te reizen, kon er geen goed monster genomen worden van het mogelijk gebruikte gif. Daarom is niet vast te stellen hoe de aanval precies zou zijn uitgevoerd. 

Toch stellen de experts op basis van hun onderzoek op afstand en ter plaatse dat de symptomen hoogstwaarschijnlijk het gevolg zijn van vergiftiging met een niet gedefinieerd chemisch wapen. Een minder waarschijnlijke optie zou het gebruik van microgolfstraling kunnen zijn.

Christo Grozev, die het onderzoek namens Bellingcat op touw zette, zag wel beelden van de schade bij Abramovitsj en de andere onderhandelaars. ,,Het was niet bedoeld om te doden, het was een waarschuwing”, stelt Grozev. Bellingcat meldt op Twitter niet eerder over de mogelijke vergiftiging te hebben willen publiceren om de veiligheid van de betrokkenen te beschermen. 

Volgens de Britse krant The Times zou Abramovitsj de afgelopen weken persoonlijke ontmoetingen met zowel de Oekraïense president Volodimir Zelenski als met zijn Russische ambtsgenoot Vladimir Poetin hebben gehad. De oligarch zou Poetin in Moskou zelfs een handgeschreven briefje van Zelenski hebben overhandigd, maar de Russische president zou die toenadering resoluut hebben afgewimpeld.

Een woordvoerder van Zelenski zegt geen informatie over een mogelijke vergiftiging te hebben. ,,Er is op dit moment veel speculatie, wij adviseren om alleen officiële informatie te volgen”, stelt de woordvoerder tegenover The Guardian.  Het Kremlin heeft volgens internationale media nog niet gereageerd op het verhaal.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski zou zijn Amerikaanse collega Joe Biden hebben gevraagd Abramovitsj uit te sluiten van financiële en andere sancties, juist omdat hij een rol speelt tijdens de onderhandelingspogingen. In het Verenigd Koninkrijk en de EU was de Rus wel slachtoffer van strafmaatregelen. 

Al vóórdat de Britten Abramovitsj daarmee troffen, kondigde hij aan om de Londense voetbalclub Chelsea te koop te zetten. De opbrengst van de verkoop zou gaan naar de oorlogsslachtoffers in Oekraïne, stelde hij toen. Later doken er verhalen op dat hij twee van zijn superjachten in veiligheid probeerde te brengen, door ze richting Israël of Turkije te laten varen. 

Abramovitsj, afkomstig uit een joodse familie, werd in de jaren 90 rijk met de handel in olie en was ooit de rijkste man van Rusland. Naast de Russische bezit hij ook de Israëlische en Portugese nationaliteit. 

Bekijk hier onze video’s over de oorlog in Oekraïne: