Erdogan verliet het gebouw van de Europese Raad na een gesprek van zo’n twee uur met Europees commissievoorzitter Ursula von der Leyen en EU-president Charles Michel. Het was een eerste stap om de dialoog op termijn te verbeteren, zei Michel. “De goede richting denk ik.”

Volgens Von der Leyen is het “goed dat de communicatielijnen open zijn. We hebben duidelijk meningsverschillen, maar het was een goed gesprek. We moeten ons nu richten op de weg vooruit.”

In de deal uit 2016 beloofde Turkije migranten en vluchtelingen tegen te houden. In ruil stelde de EU 6 miljard euro beschikbaar voor de opvang van Syrische vluchtelingen in Turkije. Erdogan zette de grens bij Griekenland tien dagen geleden open, tot ongenoegen van Europa. De Griekse grens blijft afgesloten. Aan de Turkse kant bivakkeren duizenden mensen.

De EU stelde Ankara destijds ook afschaffing van de visumplicht voor Turken en modernisering van de douane-unie in het vooruitzicht. Daar is door de verijdelde staatsgreep in Turkije en de daaropvolgende uitholling van de rechtstaat niets van terechtgekomen.

EU-buitenlandchef Josep Borrell en de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Cavusoglu gaan de komende tijd het akkoord nalopen en inventariseren “welke dingen missen en waar ze succesvol waren”, zei Michel. Op vragen wat Erdogan nu precies wil kwam geen duidelijk antwoord vanuit de EU. Maar het is niet uitgesloten dat het akkoord wordt vernieuwd of uitgebreid. Turkije moet dan wel stoppen met het gebruik van asielzoekers als politiek drukmiddel, zei Von der Leyen eerder op maandag.

Turkse president Recep Tayyip Erdogan vindt het belangrijk dat NAVO-bondgenoten zich solidair tonen met Ankara. Geen enkel Europees land heeft de luxe om onverschillig te zijn voor de gevechten en de humanitaire situatie in Syrië, zo verklaarde hij na een onderhoud met NAVO-topman Jens Stoltenberg in de Turkse ambassade in Brussel. Erdogan zei erop te vertrouwen dat het goed zal komen.

Volgens Stoltenberg zal de NAVO de "belangrijke bondgenoot" Turkije blijven steunen met onder meer defensieve raketsystemen. De militaire alliantie verkent wat nog meer kan worden gedaan om Turkije te beschermen, zei Stoltenberg, terwijl hij Syrië en Rusland verantwoordelijk hield voor "onnoemelijk menselijk leed".

Hij sprak zijn zorgen uit over de "serieuze situatie" aan de Turks-Griekse grens. Het probleem van de duizenden mensen die daar verblijven vereist een gemeenschappelijke oplossing, aldus Stoltenberg. Hij verwelkomde dan ook dat Erdogan vanavond om de tafel zou zitten met Europees commissievoorzitter Ursula von der Leyen en EU-president Charles Michel.

Voorafgaand aan dat gesprek zei Michel dat “we verschillende opinies hebben over verschillende onderwerpen". Hij wil in een "open dialoog" met Erdogan kijken of de problemen kunnen worden opgelost. Voor de EU is het belangrijk dat de deal met Turkije uit 2016 in stand blijft en de situatie in Syrië stabieler wordt, aldus Michel, die vorige week al uren met Erdogan sprak in Ankara.

Von der Leyen zei eerder op de dag dat Turkije vluchtelingen en migranten moet weghalen bij de grens met Griekenland. “Een oplossing vinden vereist dat de druk op de grens wordt verminderd”, aldus de Commissievoorzitter. Ze ziet het gesprek met Erdogan als de "herstart van een dialoog".