Vernietigende conclusies na coronadebacle van Ischgl: fout op fout gestapeld

Overheden hebben fout op fout gestapeld na de ontdekking van een coronabrandhaard eerder dit jaar in het ook bij Nederlanders geliefde Oostenrijkse wintersportoord Ischgl. De autoriteiten in de Tiroolse plaats waren overbelast. En de Oostenrijkse regering liet de toeristen veel te snel wegsturen, waardoor het coronavirus zich over andere landen kon verspreiden.

Tonny van der Mee 12-10-20, 14:15 Laatste update: 16:57

Tot deze vernietigende conclusies komt een onafhankelijke commissie van deskundigen, die onderzoek deed naar het coronadebacle van Ischgl. De commisie presenteerde vandaag een rapport van zo’n driehonderd pagina’s. De onderzoekers zijn niet mals met hun kritiek, melden Oostenrijkse media.

De lokale overheid maakte een reeks verkeerde inschattingen met ernstige gevolgen, mede door ‘de grote tijdsdruk en werkdruk’. Het gebied werd in quarantaine geplaatst ‘zonder noodzakelijke voorbereiding.’

Gedupeerden willen groepsclaim in Nederland

Nederlandse gedupeerden van de massale coronagolf in het Oostenrijkse skidorp Ischgl willen naar de Nederlandse rechter voor een schadevergoeding. De Oostenrijkse consumentenvereniging die de belangen van honderden Nederlanders behartigt, bereidt juridische stappen voor. De Oostenrijkse club wil Oostenrijkse toerisme-organisaties en hotels in een groepsvordering voor de rechter slepen.

De Verbraucherschutzverein (VSV) onderzoekt nu met een Nederlandse advocaat of in Nederland een zogenoemde class action-rechtszaak mogelijk is. Ongeveer 6000 buitenlandse wintersporters of hun nabestaanden, onder wie 800 Nederlanders, hebben zich de afgelopen tijd bij de VSV gemeld .

Après-ski

Duizenden mensen raakten begin dit jaar besmet in Ischgl, dat zichzelf aanprijst als ‘het Ibiza van de Alpen’. Het virus kon zich onder meer in après-skibars snel verspreiden. Ischgl, populair vanwege de discotheken en après-ski-feesten, was begin dit jaar het epicentrum van de uitbraak van het coronavirus. Naar schatting 6000 toeristen uit 45 landen zouden daar besmet zijn geraakt.

Hoewel bekend was dat er besmettingen waren, bleven maatregelen uit en mochten toeristen gewoon naar huis reizen. Daardoor namen wintersporters het virus mee naar hun thuislanden, waaronder Nederland.

Veeg uit de pan

De commissie geeft het bureau van de bondskanselier en het ministerie van Volksgezondheid in Wenen eveneens een veeg uit de pan. Er was een gebrek aan communicatie met de verantwoordelijke autoriteiten in de regio. De uittocht van de skitoeristen verliep zonder controle. De buitenlandse gasten hadden niet onmiddellijk moeten vertrekken, maar gespreid over meerdere dagen, vindt de commissie.

De autoriteiten van de deelstaat Tirol hebben bewust de ernst van de corona-uitbraak in het skigbied onder de pet gehouden. Dat meldt het Franse persbureau AFP op absis van overheidsdocumenten.

De autoriteiten beweerden steeds dat ze correct hebben gehandeld. Uit e-mails en notulen van vergaderingen, die AFP heeft ingezien, duikt een ander beeld op.

Op 7 maart testte de barman van de Kitzloch-bar in Ischgl positief op het virus. Hij is officieel ‘patiënt nul’. ,,Waarschijnlijk kunnen we veel gevallen verwachten in de bar’’, zei Anita Luckner-Hornischer, een ambtenaar bij de Tiroolse gezondheidsautoriteit, een dag later.

Andere boodschap

De Kitzloch après-ski bar was dit voorjaar de besmettingshaard in Ischgl © REUTERS

Enkele uren later verzond de deelstaat Tirol echter een persbericht met een geheel andere boodschap: ,,Een overdracht van het virus op de gasten van de bar is, vanuit medisch oogpunt, nogal onwaarschijnlijk’’, zegt Luckner-Hornischer in het persbericht.

Op dat moment waren er 10.000 wintersporttoeristen in het Alpendorp. De Kitzloch-bar zat zo vol, dat het personeel op fluitjes moest blazen om zich door de menigte heen te kunnen verplaatsen. Bezoekers speelden spelletjes waarbij ze pingpongballen vanuit hun mond in de drankjes van andere gasten moesten spugen.

Pas nadat al het personeel positief was getest, ging de bar dicht. De onwetende bezoekers bleven ondertussen in andere bars volop doorgaan met feesten.

Begin maart waarschuwden IJslandse autoriteiten hun Oostenrijkse collega’s voor het gevaar van een uitbraak, omdat enkele IJslanders bij terugkeer uit Ischgl corona bleken te hebben. Twee van hen zeiden dat ze mogelijk tijdens de terugvlucht ziek waren geworden.

Uit de vuurlinie

Die verklaringen gebruikten de Tiroler autoriteiten in hun pr-machine om iedere verantwoordelijkheid van de hand te wijzen. In een officieel persbericht schreef de deelstaat dat de IJslanders hoogstwaarschijnlijk besmet waren geraakt tijdens de terugvlucht. ,,Daarmee zouden we Ischgl uit de vuurlinie halen’’, schreef districtschef Markus Maass in een interne e-mail aan een hoge Tiroolse staatsfunctionaris.

De andere documenten laten zien hoe bezorgd ambtenaren waren over de impact van het virus op de reputatie van Tirol. Als ze informatie delen over besmettingen op andere plekken in Tirol, schrijft Maass: ,,We proberen het low profile te houden.’’

Pas toen het aantal bevestigde gevallen in Ischgl dramatisch begon te stijgen, kondigde de federale overheid een volledige afsluiting van het Paznaudal aan.

Dat zorgde voor een chaotische exodus van duizenden toeristen en seizoenswerkers, terwijl zij volgens de quarantaineregels juist in het dal hadden moeten blijven. De toeristen hadden slechts een paar uur om te vertrekken. Dat was zes dagen nadat de Kitzloch-barman positief was getest.

Nalatigheid

Ischgl, het ‘Ibiza van de Alpen’ © REUTERS

Justitie in Oostenrijk vervolgt vier personen in verband met de uitbraak van het coronavirus in Ischgl. Onder hen zijn districtschef Maass en burgemeester Werner Kurz. Zij worden vervolgd voor nalatigheid en het opzettelijk in gevaar brengen van mensen.

Onlangs werden de eerste civiele zaken aangespannen namens wintersporters die corona opliepen tijdens hun vakantie in Ischgl of op de terugreis. Onder hen de familie van een man die stierf aan Covid-19. Hij zou de besmetting daar hebben opgelopen.

Afgelopen donderdag telde Oostenrijk nog een recordaantal van 1209 nieuwe besmettingen. Hoewel Oostenrijk minder hard getroffen is dan andere Europese landen is er veel kritiek, omdat aan het begin van de pandemie veel toeristen in de populaire skigebieden als Ischgl besmet zouden zijn geraakt.

Daarom worden voor het komende wintersportseizoen strenge maatregelen genomen om de verspreiding van het virus te voorkomen. Après-ski-feesten gaan in de ban. Horeca moet om 22.00 uur dicht. In skiliften zijn mondkapjes of sjaals verplicht en blijven de ramen van de cabines open. In hotels wordt bij inchecken de lichaamstemperatuur gemeten.