Voormalig secretaresse (96) van concentratiekamp gearresteerd na vlucht voor proces

Politieagenten brachten Irmgard Furchner na haar arrestatie voor de rechtbank in Itzehoe (Sleeswijk-Holstein). Daar werd ze medisch onderzocht om te zien of ze in hechtenis kon worden genomen. De rechtszaak is uitgesteld tot 19 oktober. Zonder aanwezigheid van de vrouw kon de aanklacht tegen haar niet worden voorgelezen.

Irmgard Furchner (96) verliet donderdagmorgen het verzorgingshuis in Quickborn, nam een taxi en verdween. De rechtbank vaardigde een arrestatiebevel tegen haar uit. Volgens de woordvoerster had de vrouw metrostation Norderstedt aan de rand van Hamburg als bestemming. Of ze daar werd aangehouden, is onduidelijk.

Furchner moet terechtstaan voor medeplichtigheid aan 11.412 gevallen van moord en 183 gevallen van poging tot moord. Ze werkte van 1 juni 1943 tot 1 april 1945 als stenotypiste en secretaresse voor Paul Werner Hoppe, SS-Obersturmbannführer (hoogste eenheidsleider) en commandant van Stutthof, zo'n 35 kilometer ten oosten van Gdansk.

De toen 18- of 19-jarige vrouw zou onder andere executie- en vergassingsbevelen hebben uitgetikt alsook namenlijsten van vrouwen en kinderen die vanuit Stutthof naar concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz werden gedeporteerd. Daarmee hielp ze de kampverantwoordelijken bij het systematisch doden van gevangenen, aldus de aanklacht.  

Volgens Duitse media kondigde Furchner eerder dit jaar in een brief aan de rechtbank al aan dat ze om gezondheidsredenen niet in de rechtszaal wilde verschijnen en haar advocaat het woord wilde laten doen. Ze zou onder andere hartproblemen hebben, hoewel deskundigen haar lichamelijk in staat achten om telkens twee uur achter elkaar terecht te staan.

Haar advocaat wilde vanmiddag geen commentaar geven op de verdwijning van zijn cliënte en de inhoud van de brief. In het schrijven uitte ze naar verluidt ook haar onbegrip over het proces. 

Het Internationaal Auschwitz Comité heeft zijn verontwaardiging geuit over de vlucht van de beschuldigde. ,,Dit getuigt van een ongelooflijke minachting voor de rechtsstaat en voor de overlevenden”, zei vice-president Christoph Heubner.

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

De oud-secretaresse werd de afgelopen decennia driemaal verhoord: in 1954, 1964 en 1982. Tijdens het eerste verhoor verklaarde Furchner dat alle correspondentie met het SS-administratiecentrum via haar bureau liep. Kampcommandant Hoppe dicteerde haar dagelijks brieven en bestelde radioberichten. Ze was naar eigen zeggen niet op de hoogte van brieven over het executeren en vergassen van mensen en wist evenmin van de ‘moordmachine’ buiten haar bureau. 

Dat keek nochtans uit op het kamp. Zo’n 65.000 joodse gevangenen, Poolse partizanen en Sovjet-krijgsgevangenen werden er doodgeschoten, vergast, uitgehongerd, vroren dood of stierven als gevolg van epidemieën.

Irmgard F. is niet de eerste voormalige kampmedewerker die op hoge leeftijd voor de rechter moet verschijnen. In juli 2020 werd de voormalige Stutthof-bewaker Bruno Dey (93) in Hamburg veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van twee jaar. Hij stond als 17- en 18-jarige met een geweer op wacht op een van de uitkijktorens van het concentratiekamp. ,,Moord verjaart niet in Duitsland. Daarom bent u ook 75 jaar na de feiten nog verantwoordelijk voor het onrecht dat de gevangenen van concentratiekamp Stutthof is aangedaan en wordt u aan het eind van uw leven bestraft’’, sprak de rechtbankvoorzitter tegen Dey. 

De 94-jarige Reinhold Hanning (bewaker Auschwitz) kreeg in 2016 vijf jaar cel wegens medeplichtigheid aan moord op 170.000 gevangenen. De 93-jarige Oskar Gröning alias de ‘boekhouder van Auschwitz’ werd in 2015 veroordeeld tot vier jaar cel wegens medeplichtigheid aan moord op 300.000 mensen. 

‘Kleine vissen’ die niet rechtstreeks betrokken waren bij nazi-misdaden kunnen sinds 2011 in Duitsland worden vervolgd. De 91-jarige John Demjanjuk werd toen als eerste oud-bewaker veroordeeld voor medeplichtigheid aan moord op ruim 28.000 mensen in concentratiekamp Sobibor. Tot dan toe moest het Duitse Openbaar Ministerie steeds bewijzen dat een verdachte rechtstreeks betrokken was bij nazi-misdaden.

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

Bij de start van het proces tegen Bruno Dey, in oktober 2019, liepen er nog 23 vooronderzoeken tegen oud-medewerkers van de concentratiekampen Sachsenhausen (12), Buchenwald (6), Stutthof (2), Mauthausen (2) en Ravensbrück (1). 

De voor zover bekend oudste verdachte is een 100-jarige oud-bewaker van concentratiekamp Sachsenhausen, zo'n 30 kilometer boven Berlijn. Hij wordt beschuldigd van medeplichtigheid aan moord op minstens 3518 gevangenen, tussen 1942 en 1945. Het proces tegen hem begint volgende week.  

De hoge leeftijd van de verdachten is een probleem want ze kunnen alleen vervolgd worden als ze in staat zijn hun belangen te verdedigen. ,,Hoe meer tijd verstrijkt, hoe dichter we bij het laatste nazi-proces komen’’, verklaarde Thomas Will van het Centraal Bureau voor onderzoek naar misdaden door nazi’s tegenover de krant Die Welt.

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: