Vulkaan La Palma lijkt nog lang niet klaar

,,Het is nog lang niet afgelopen”, zei Angel Victor Torres, president van de Canarische Eilanden, na de laatste twee uitbarstingen afgelopen zondag. ,,Kijk maar naar de miljoenen kubieke meters lava die de vulkaan nu weer uitgebraakt heeft.” Ook het Spaanse Nationale Geografisch Instituut is somber: de activiteit van de vulkaan Cumbra Vieja blijft onverminderd hoog.

De  twee nieuwe scheuren in het aardoppervlak,  zo’n 15 meter van elkaar, leiden opnieuw gloeiend hete lava richting de zee. De hoop is dat deze stroom zich voegt bij die van de afgelopen twee weken. De angst is echter dat de lava een eigen pad kiest en op dat langere traject meer verwoestingen aanricht aan huizen, wegen en landbouwgrond. Waar in sommige plaatsen het bevel om binnen te blijven is opgeheven, neemt de onzekerheid elders toe. De lava die de afgelopen weken in zee is gestroomd en daar is afgekoeld, heeft het eiland overigens een klein stukje groter gemaakt. In het zuidwesten is een 500 meter brede landtong ontstaan met een oppervlak van zo’n 20 hectare.  

De schade die Cumbre Vieja sinds 19 september, de dag van de eerste uitbarsting, heeft aangericht is enorm. Er zijn al meer dan duizend gebouwen verwoest en zesduizend mensen hebben hun huis moeten verlaten. Het is niet alleen de lava die voor gevaar zorgt, ook de neerdalende as baart zorgen. Deze is niet alleen schadelijk als ze wordt ingeademd, maar is ook slecht voor auto’s, de watervoorziening en gewassen. Vooral de bananenteelt, een belangrijke inkomstenbron, dreigt grote klappen te krijgen. 

Ook meten wetenschappers voortdurend het gehalte zwaveldioxide in de lucht. Dat is wel gestegen, maar levert volgens hen geen gevaar op voor de volksgezondheid. De overheid heeft mensen op het hele eiland opgeroepen om uit voorzorg mondkapjes te dragen en hun ogen te beschermen tegen de neerdwarrelende as. In sommige delen wordt bewoners gevraagd niet de hele dag buiten door te brengen. 

De Spaanse krant El Pais ging op reportage in San Borondon, Marina Alta, Marina Baja en La Condesa en trof dezelfde stille en lege straten aan als tijdens de ‘ergste dagen’ van de coronalockdown. Het belangrijkste verschil: ,,De constante en donderende explosies, en de asregen die maar blijft vallen.” Wetenschappers hebben intussen geen idee waar de eilandbewoners zich op moeten instellen. Het kan een kwestie van dagen zijn, maar ook van maanden. De gemiddelde duur van een uitbarsting op het eiland, die komt dus vaker voor, is historisch gezien een maand. De laatste was in 1971. Daarmee vergeleken heeft de huidige reeks uitbarstingen twee keer zoveel gesmolten steen op La Palma losgelaten. Het afgelopen weekend telde alleen al acht aardbevingen, met een maximale kracht van 3,5 op de Schaal van Richter. Bij de verschillende eerdere uitbarstingen schoten as en gas wel 6 kilometer de lucht in.

De Spaanse premier Pedro Sanchez, eergisteren op bezoek op La Palma, heeft financiële steun beloofd voor de wederopbouw. Er is vorige week al 10,5 miljoen euro toegezegd voor noodhulp. Als het goed is, komt daar morgen nog 206 miljoen bij. Dat geld is bedoeld voor herstel van de infrastructuur, de watervoorziening, de werkgelegenheid, de landbouw en het toerisme. Sanchez meldde nadrukkelijk dat toeristen gewoon kunnen blijven komen: ,,Het is veilig.” De Canarische Eilanden ontvangen jaarlijks zo’n 15 miljoen bezoekers, van wie ruim 250.000 La Palma aandoen. Toerisme is de belangrijkste bron van inkomsten.