Wie zijn de onderzoekers van Bellingcat?

Bellingcat werd opgericht door de Brit Eliot Higgins. Die baarde in 2012 opzien door vanuit zijn huiskamer in Leicester steeds weer nieuws te brengen over de wapenhandel naar Syrië. Ook achterhaalde hij, samen met anderen, op welke plek terreurgroep Islamitische Staat (IS) haar beruchte onthoofdingsvideo's opnam. Higgins en consorten haalden al hun informatie uit openbare online bronnen. Higgins begon ermee als hobby, hij zat tijdelijk zonder werk en had dus tijd zat. 

Al snel werd hij omringd door enthousiaste vrijwilligers, die via sociale media en geolocating plaats en datum vinden bij online foto’s en video’s. Dat doen ze door details op foto's te vergelijken met straatbeelden op onder meer Google Maps. Zo bepaalden ze redelijk nauwgezet de route die de BUK-installatie in Oost-Oekraïne aflegde. Dat deden ze onder andere door te kijken naar de schaduwen op het MH17-transport die te zien waren op foto’s op sociale media. Want die schaduwen vertellen iets over de stand van de zon en daarmee over het tijdstip op de dag. Ook kwam Bellingcat vorig jaar al met namen van Russen die waarschijnlijk betrokken zijn bij het neerhalen van MH17. Die achterhaalden ze onder meer aan de hand van hun profielen op sociale media en openbaar beschikbare mobiele telefoonnummers.

De burgeronderzoekers geven alle informatie die ze vinden in de MH17-zaak door aan de officiële onderzoekers van het Joint Investigation Team (JIT). Dat team moet nog een slag verder: het moet met feiten en bewijzen komen die standhouden in de rechtbank. De echtheid en betrouwbaarheid van elke video of foto op sociale media moet door hen uitputtend worden vastgesteld en beschreven. Dat kost meer moeite en meer tijd.

Via crowdfunding kon Higgins uiteindelijk het platform Bellingcat opstarten, waar onderzoekers en journalisten kunnen samenwerken. In een eerder onderzoek over MH17 werkten ze samen met de journalisten van de Russische website The Insider. Deze site werkte met hen samen om de verblijfplaats van een uit Nederland gevluchte crimineel in Iran te bepalen.

Inmiddels is het onderzoekscollectief de status van een groepje vrijwilligers ontstegen. Bellingcat is een bron van nieuws geworden voor grote internationale media. Medewerkers reizen de wereld rond om cursussen te geven in geolocating en online research. Ook de Nederlandse onderzoekers Henk van Ess en Christian Triebert hebben zich erbij aangesloten. Eerder dit jaar ging een documentaire over Bellingcat in première.