‘Zeventig doden door Nederlandse bom in Irak’

Het was een van de bloedigste aanvallen van de internationale coalitie in de strijd tegen IS. Een complete wijk in Hawija werd door het bombardement verwoest. In gebouwen en huizen rond de bommenopslagplaats zouden veel vluchtelingen hebben verbleven. Mogelijk was volgens NRC sprake van verouderde inlichtingen over het aantal omwonenden en de aanwezigheid van explosieven, maar de NOS heeft een Irakees gesproken die stelt informatie over omwonenden te hebben doorgegeven aan het Iraakse leger. Onduidelijk is of die informatie de Nederlandse luchtmacht heeft bereikt.

Volgens NOS en NRC heeft het Amerikaanse Pentagon bevestigd dat bij de aanval in de nacht van 3 juni zeventig burgers omkwamen. De NOS schrijft echter dat ooggetuigen spreken van veel meer doden, onder wie zeker 23 kinderen. Ook waren er honderden gewonden. Deze site schreef al eerder dat er aanwijzingen waren dat het een Nederlands vliegtuig was dat de bom afwierp. Dat geldt ook voor een bombardement in 2015 bij Mosul waar eveneens burgerslachtoffers bij vielen. Zowel de Nederlandse als de Amerikaans overheid weigerde toen meer informatie vrij te geven over die aanvallen.

Het zogenoemde targeting-proces bij de aanval in Hawija zou zeer zorgvuldig zijn geweest en er is een vrij kleine bom gebruikt. Het incident werd volgens het Pentagon zo groot door de enorme hoeveelheid munitie die in de fabriek lag, aldus de NOS. Volgens hen is het de eerste keer dat duidelijk wordt waar Nederland heeft gebombardeerd in Syrië en Irak en hoeveel burgerslachtoffers daarbij vielen. De internationale coalitie heeft met het oog op de nationale veiligheid en die van de vliegers afgesproken betrokkenheid van landen bij luchtaanvallen niet prijs te geven.

Het Openbaar Ministerie zou de zaak vorig jaar hebben onderzocht, maar tot de conclusie zijn gekomen dat er geen aanleiding was voor een vervolgonderzoek. Het Pentagon zou hetzelfde hebben geconcludeerd.

Het zou de eerste keer zijn dat duidelijk wordt waar ons land heeft gebombardeerd in Syrië en Irak en hoeveel slachtoffers daarbij zijn gevallen. Het kabinet wil nog niets zeggen over de luchtaanval. Het wil voortaan wel proberen openhartiger te zijn over burgerslachtoffers die door Nederlandse aanvallen zijn gevallen, zegt defensieminister Ank Bijleveld.

Bijleveld zegt ‘op dit moment’ nog niet te kunnen ingaan op het bloedige bombardement. Op niet al te lange termijn hoopt ze meer te kunnen zeggen, als dat mogelijk is. Openheid moet de veiligheid van bijvoorbeeld militairen en hun families niet in gevaar brengen, benadrukt de minister. Ook benadrukt ze dat het Openbaar Ministerie alle acties van Nederlandse militairen toetst aan de afspraken.

Eerder deze week besloot de rechter juist nog dat Nederland niet meer openheid hoeft te geven over de luchtaanvallen. Advocate Liesbeth Zegveld had namens twee Irakezen om meer informatie gevraagd over een bombardement op een konvooi voertuigen vanuit Mosul in 2015. Het bleek om een stoet taxi's te gaan waarmee burgers uit de stad vluchten. Twee passagiers, die familieleden verloren bij de aanval, hebben een procedure tegen de Nederlandse staat lopen. Zij willen weten of het een Nederlandse bom was die hun geliefden doodde.