Uitgerekend op de dag dat een onderzoeksteam van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Syrië wilde beginnen met een onafhankelijk onderzoek naar de vermeende gifgasaanval door Assad, regende het westerse bommen. Toch gaan de OPCW-onderzoekers – met hun hoofdkwartier in Den Haag – door met de opdracht om vast te stellen of in het weekend van 7 april chemische wapens zijn gebruikt, en zo ja, welke. ,,Assad en de Russen zullen alles doen om de schuld in de schoenen van de rebellen te schuiven”, zegt Jean Paul Zanders, specialist in chemische en biologische oorlogsvoering.

Gooien de westerse bommen roet in het eten van de onderzoekers?
,,Nee, de bombardementen zijn uitgevoerd op diverse locaties, maar niet op de plaats van de chemische aanval. Het Syrische regeringsleger heeft nu controle over Douma. Dat betekent dat het OPCW-team onbelemmerd toegang kan krijgen tot het gebied. Dat gebeurt nu ook.''

Waarom werkt Syrië mee aan dit onderzoek?
,,Eerst ontkenden Assad en de Russen dat er een chemische aanval was. Later werd toegegeven dat er een gifgasaanval was, maar werd gezegd dat deze door rebellen was uitgevoerd. Ze kunnen niet om de beelden heen van slachtoffers in ziekenhuizen, waaruit duidelijk blijkt dat zij symptomen van een gifgasaanval vertonen.''

Hoe verzamelen de OPCW-onderzoekers bewijs in Douma?
,,Ze zullen zoveel mogelijk zelf bewijs verzamelen. Het meeste fysieke bewijs zal worden aangeleverd door het Syrische regime en de militairen ter plaatse. De meeste munitieresten zijn al verplaatst, dat gebeurt meestal.''

Kunnen de Syriërs en de Russen bewijs verdoezelen of verbergen?
,,In principe is alles mogelijk. Als ze het nalaten om bewijs aan de onderzoekers te overhandigen, kunnen ze daarop worden aangesproken. Zelfs als een bepaald gebied van tevoren volledig is schoongeveegd, zal dat zichtbaar zijn. Het draait niet alleen om munitieresten: er worden ook getuigen en slachtoffers geïnterviewd, men neemt bloed af en doet sporenonderzoek op kleding.''

Wanneer komt er zekerheid over de gifgasaanval?
,,De OPCW-onderzoekers weten nu waarschijnlijk al precies waar de aanval is uitgevoerd. Op basis van radarbeelden weet men waar helikopters in de lucht waren op het moment van de aanval. Door getuigen te horen, kan dat bevestigd worden. Bij overlevenden wordt medisch onderzoek gedaan. Over een week of twee kunnen de onderzoekers met zekerheid zeggen of een eventuele chemische aanval was uitgevoerd met chloorgas of zenuwgas. Of allebei.''