Zorgen in Parlement: financiert Europa het neerschieten van vluchtelingen?

De twee Parlementariërs doelen op twee pantservoertuigen die Turkije in 2011 met Europees geld aanschafte en die volgens de afspraken enkel mogen worden gebruikt voor grenssurveillance. Maar volgens mensenrechtenorganisaties en journalisten in de regio worden de voertuigen ook gebruikt om Syrische vluchtelingen die de grens willen oversteken terug naar hun land te schieten. Als dat klopt moeten de geldstromen naar Turkije onmiddellijk worden stopgezet, aldus vanavond een opmerkelijk eensgezind Parlement.

De zogenaamde pre-toetredingssteun, bedoeld om Turkije klaar te stomen voor een EU-lidmaatschap of ‘bevoorrecht partnerschap’, ligt al langer onder vuur. Het gaat om enorme bedragen, over de periode 2007/2020 iets meer dan 9 miljard. Geen enkel ander land buiten Europa ontvangt zoveel. Turkije moet dat geld gebruiken om Justitie uit te bouwen, corruptie uit te bannen, de georganiseerde misdaad te bestrijden, de persvrijheid en sociale dialoog te bevorderen en het maatschappelijk middenveld te versterken.

Intussen sluit president Erdogan de ene krant na het andere tv-station en sluit hij journalisten, docenten, rechters, Parlementsleden en mensenrechtenactivisten op in deels ook al door Europa gefinancierde gevangenissen. De Europese Rekenkamer publiceerde daarover nog maar twee maanden geleden een vernietigend rapport. 

,,Als wij de moed hebben om Rusland en Syrië sancties op te leggen en subsidies aan onze eigen lidstaten aan voorwaarden te binden, dan moeten we ook de moed hebben om vanaf nu geen euro meer naar dictator Erdogan te sturen”, klonk het boos. En ook: ,,De steun die we leveren moet Turkije dichter bij Europa brengen. Maar Turkije drijft alleen maar verder af.”

Eurocommissaris van Uitbreiding Johannes Hahn leek zich van de decibellen in het Parlement niet veel aan te trekken. Turkije, zei hij, heeft met het Europese geld geen pantserwagens gekocht – Judith Sargentini (GroenLinks) sprak zelfs van ‘lichte tanks die kunnen worden uitgerust met raketwerpers’ – maar onbewapende gepantserde voertuigen. ,,Die worden bij grensinspecties ook door EU-ambtenaren gebruikt. Natuurlijk kan ook vanuit die voertuigen geschoten worden. Maar wij hebben geen enkel bewijs dat met door ons gefinancierd materieel op vluchtelingen is geschoten. Als uw Parlement dat wel heeft: geef het ons.”

Hahn zei dat hij zelf al heeft voorgesteld om fors op de pre-toetredingssteun te korten, en hij wil ook proberen die directer naar maatschappelijke organisaties te sturen, maar van stoppen of volledig opschorten van de hulp geen sprake kan zijn. ,,Ik heb daar hier misschien wel 30 Parlementsleden voor horen pleiten. Maar van de 28 lidstaten willen er 26 met Turkije blijven praten. Ze willen de status quo. En zolang die er is, is er ook pre-toetredingssteun.”