De meest getalenteerde ooit, maar zeker niet de grootste strijder

Sinds afgelopen vrijdagavond bestaan er tientallen van dit soort foto’s. Fotografen weten hoe het werkt: het verdriet van FC Barcelona vang je het treffendst in de pijn van de grootste ster.

Op sommige beelden zie je Lionel Messi van op de rug, soms kijk je hem frontaal in het gezicht. De ene keer zie je juichende Bayern München-spelers op de achtergrond, voor het contrast, dan weer is Messi juist helemaal alleen op de wereld.

Wat alle foto’s ademen: machteloosheid.

Het kan ook moeilijk anders na die historische veegpartij in Lissabon: 2-8. De grootste vernedering uit de loopbaan van de - met afstand - beste voetballer van deze eeuw, en vermoedelijk het einde van een tijdperk. Is het niet voor de 33-jarige Messi zelf, dan wel voor het FC Barcelona zoals we dat al jaren kennen.

Wat opvalt aan alle treurende Messi’s: er spreekt maar weinig woede of verbetenheid uit zijn lichaamstaal. De ene keer staat hij voorovergebogen met de handen op zijn knieën. Op het volgende plaatje heeft hij een hand voor zijn ogen geslagen.

Dan weer staart hij reddeloos naar de hemel, of hij haalt even moedeloos een hand door zijn haar, met de ogen gesloten. De blik in zijn ogen is vrijwel consequent dof, leeg. Messi zucht en zwijgt, oogt volledig in zichzelf gekeerd.

Toch maar even wat foto’s bekeken uit november 1978, de afscheidswedstrijd van Johan Cruijff tegen Bayern München, die historische 0-8. Wat je zou vermoeden, blijkt te kloppen: Cruijff buigt nergens zichtbaar het hoofd.

De foto’s die zijn frustraties vangen, tonen een Cruijff die verbeten wijst, die zijn armen geïrriteerd spreidt, of die praat en stuurt. Van de WK-finale van 1974 tref je exact hetzelfde beeld. Bestaat er één foto van Johan Cruijff die diep het hoofd buigt na een nederlaag? Die zijn handen op zijn knieën legt?

Zagen we Diego Armando Maradona ooit uitdrukkingsloos na een vernedering? Na diens beroemdste verloren wedstrijd, in de WK-finale van 1990, huilde Maradona intens van woede.

Tijdens de wedstrijd: frustratie, ongeloof, de handen ten hemel, ogen die vuur spuwen.

Foto’s zijn altijd een momentopname. Ze vangen slechts een fractie van een seconde, en dat kan precies genoeg zijn, maar het kan ook vertekenen. Toch herken je in het geval van Messi stilaan een patroon.

Alle keren dat hij teleurstelde met de nationale ploeg van Argentinië, zie je vrijwel identieke beelden als die hierboven. Messi verliest niet groots of grotesk. Hij recht zijn rug niet, hij buigt die rug juist, of laat ontredderd de schouders hangen. Messi keert volledig in zichzelf als hij verliest.

Maakt hem dat een minder goede voetballer? Nee, natuurlijk niet. Ooit realiseren we ons pas echt hoe weergaloos goed Messi was: een wereldwonder met de bal aan zijn voeten, een attractie zoals we die mogelijk nooit meer in ons leven gaan zien. De meest getalenteerde voetballer ooit, ja, zeker. Niet de grootste strijder.

_{Bekijk hier de samenvatting van FC Barcelona - Bayern München (2-8) van vrijdagavond}