Terugblik: het trauma van de 7-1 bestaat niet in Brazilië

Bij elke Duitse goal vliegen steeds meer puta que pariu’s me om de oren. De Braziliaanse variant op Johan Cruijffs hijo de puta, hoerenzoon, zeg maar. Om me heen zie ik volwassen mannen met tranen in hun ogen. Grote, sterke kerels, met lijkbleke gezichten. Woedende vuisten richting het veld. Treetjes bier en frisdrank vliegen door de lucht. Hier en daar gaat een Braziliaanse vlag in vlammen op. Huilende moeders troosten hun al even hard huilende kinderen.

Maar wat valt er te troosten als er na 29 minuten 5-0 op het scorebord staat in een halve finale van het WK? Wat zeg je dan tegen een kleuter van zes in zijn kanariegele shirtje met het nummer tien en de naam van Neymar op zijn rug?

Buitenlandse verslaggevers verlaten het stadion omdat ze vermoeden dat het boze Braziliaanse volk op straat op rellen uit zal gaan. Ik blijf en zit de marteling samen met mijn semi-landgenoten lijdzaam uit. Bovendien moet ik voor de krant nog op tijd een zinnig verhaal schrijven over het drama dat zich voor mijn ogen heeft voltrokken. ‘Liefst ook nog in een iets breder perspectief,’ zo vraagt de redactie in Rotterdam.

Na rust wordt het van 5-0 nog 7-1 maar het is niet meer van belang. De meeste toeschouwers hebben het stadion dan trouwens al verlaten, zwijgend en berustend in hun lot. In het centrum van Belo Horizonte zijn ze zich gaan bezatten. Of gewoon naar huis, naar bed.

Ook ik hang knock-out tegen de touwen. Ruim een half jaar eerder landde ik hier in Brazilië, mijn hebben en houden samengeperst in twee koffers en een tas. Mijn droom achterna om te wonen en werken in dit schitterende land. Eind december trouwde ik met de prachtige Braziliaanse Viviane. Aan het strand van Porto Seguro nota bene, waar de Duitsers tijdens het WK hun kamp hebben opgeslagen.

Als ik de ochtend na de vernedering vanuit Belo Horizonte terugkeer in Rio de Janeiro, is de stad die het hele WK lang één grote deinende massa was, al druk bezig de kater weg te spoelen. Of de schande uit te wissen, beter gezegd. Ons buurtje in Copacabana wordt rap ontdaan van alle groen-gele versieringen, in de etalages doen winkelmedewerkers hetzelfde. Wanneer ik thuiskom, snauwt mijn kersverse echtgenote dat ze ‘het er niet over wil hebben’. Even geen grappen.

Brazilianen zijn een bescheiden volk. Behalve in het voetbal dan, eigenlijk het enige waarmee Brazilië zich onderscheidt. Vijf wereldtitels hebben de mensen een aan arrogantie grenzend gevoel van onoverwinnelijkheid gegeven. Trots ook, op het land en op dat gele shirt. Van klein tot groot. Het shirt van de vijfvoudig wereldkampioen wordt in het land dagelijks gedragen.

Dat zelfbewustzijn is door het drama in Belo Horizonte ineens verdwenen. Trots heeft plaatsgemaakt voor schaamte. En schaamte stopt de Braziliaan het liefst ver weg. O passado é o passado, hoje é hoje, is een Braziliaanse levenswijsheid die ik hier al lang geleden leerde. Het verleden is geweest, we leven vandaag, betekent het. Gebruikt om over van alles en nog wat heen te stappen, variërend van grote en kleine relationele ruzies tot de diepste levensvragen.

Het verleden bestaat zogezegd niet meer en zo wil eigenlijk geen Braziliaan ‘het nog hebben’ over die dramatische 7-1 in juli. Thuis niet, op straat niet, in de kroeg niet. Als ik het wel eens probeer bij de oude krantenverkoper Isaías, als ik ‘s ochtends om de hoek mijn vaste stapeltje ochtendbladen bij hem kom kopen, begint hij snel over zijn grote liefde Botafogo. Ook niet echt een leuk gespreksonderwerp trouwens, want de club degradeerde onlangs naar de tweede divisie. Maar alles beter dan het WK. ,,Dat is al zo lang geleden, jongen.’'

Mijn favelavrienden in Bar Estilo, met wie ik vaak naar wedstrijden van Flamengo kijk op tv, zijn al even kort van stof. ,,De Seleção? Man, hou op, één grote mislukking.’'

Ook bij de Braziliaanse voetbalbond geen zoektocht naar de diepere oorzaken van de afstraffing, geen brede discussie over de staat van het Braziliaanse voetbal. Ja, het contract van bondscoach Felipe Scolari is niet verlengd. Die werkt inmiddels alweer ‘gewoon’ bij Grêmio. Toen hij vlak daarna voor een competitiewedstrijd terugkeerde in het Mineirão wenste hij het desastreuze WK evenmin diep te analyseren. ,,Ik sta nog steeds achter alle keuzes. We hebben geen fouten gemaakt, maar verloren van een betere tegenstander,’' was het enige dat hij er nog aan wijdde. Een gevalletje kortsluiting, noemde hij het. Een apagão, waarmee in Brazilië de regelmatige stroomuitvallen worden aangeduid.

Amper twee weken na het WK presenteerde de 82-jarige (!) bondsvoorzitter Marin trots Dunga als nieuwe baas van de Seleção. Geen fris gezicht met moderne, internationale ideeën. Geen terugblik ook, maar hup, voorwaarts! ,,Ik ben er zeker van dat hij de juiste man is om in 2018 weer succesvol te zijn,’' zo hing de president Dunga maar meteen een strop om zijn nek.

Ook de wereldkampioen van 1994 is geen man van grote vergezichten. ,,Toen Neymar in de kwartfinale geblesseerd raakte, leek het wel alsof hij was overleden. Het ging alleen maar over hem en niet over de spelers die het verder moesten gaan doen,’' is nog een van zijn meest zinnige teksten over het WK-debacle. Vervolgens verbood hij baseballpetjes en religieuze of politieke uitspraken van zijn spelers, maakte Neymar aanvoerder en begon met waarvoor hij is aangenomen: spelers selecteren, wedstrijden spelen en winnen, sinds zijn aantreden al zes keer achtereen. Over de apagão geen woord.

Flamengo, Fluminense, Corinthians, São Paulo, daarover hebben de Braziliaanse voetbalfans het weer. En over de nieuwe competitie die in februari begint. De naam Belo Horizonte valt alleen omdat landskampioen Cruzeiro er vandaan komt. Het nationale trauma is diep weggestopt. Ook bij ons thuis. Verboden gebied. Tot Rusland 2018.

Dit artikel verscheen eerder op 30 december 2014 in AD Sportwereld.